Zeytin Filmi, Mardin, Marmara ve Muğla olmak üzere, her bölgeden 2 bayan çiftçinin iştirakiyle toplamda 6 bayan çiftçinin hayatına yer veriyor. MILKist yapımcılığında, Kıvılcım Akay direktörlüğünde ve Tolgahan Tombaş’ın imaj direktörlüğünde hazırlanan sinema, bir toplumsal tasarım projesi olarak konumlandırılıyor.
‘MÜCADELEDEN VAZGEÇMEYEN KADINLAR’
Doğal ve kültürel bedelleri, zeytin çiftçiliği yapan bayanları merkeze alarak anlatan Zeytin sineması; Koç Üniversitesi, Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Bayan Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOÇ-KAM), UNESCO Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Sürdürülebilir Kalkınma Kürsüsü ve UN WOMEN Türkiye’nin dayanaklarıyla hayata geçirildi. Bayan çiftçiler, zeytin hasadını, toprakla ve iklimle çabalarını, yüzyıllardır zeytin hasadında başvurulan klasik formülleri kelamlı ve bedensel hareketlerle anlatıyor. İklim şartlarına karşın tarımdan ve uğraştan vazgeçmeyen bayanlar olarak hislerini aktarıyorlar, izleyiciyi bahçelerinde gezdirip ağaçlarını tanıtıyorlar.
Performans sanatkarı ve dans terapisti Ekin Bernay rehberliğinde ortaya çıkan hareket koreografileri ise her bayanın kendi hasat metoduna, değişerek devam eden tarım ve vücut geleneğine işaret ediyor. Bayan çiftçiler, kısa performanslarında kimi vakit ektikleri mahsülü, bahçelerindeki bitkileri, rüzgarı ve yağmuru, kimi vakit ise mevsimleri ve işleyen vakti anlatıyor. “Hiçbir zirai ilacın kullanılmadığı, endüstriyel makinelerin girmediği, aileden kalan zeytin bahçelerinde mahsullerini yaşatmak için çaba veren bayanlar çiftçileri izliyoruz sinemada. Kaybedilmeye başlanılan eski tarz hasat metotlarına sahip çıkan, küçük ölçekli lakin yüksek kalite zeytin ve zeytinyağı üretimi yapan çiftçilerin sayıları Türkiye’de her gün azalırken, bayan çiftçilerin sayısı ise daha da azalıyor. Yöresinde fark yaratan bayan teşebbüsçüler olarak, bayan hareketlerinin ve teşebbüsünün Türkiye’nin birçok bölgesinde eş vakitli var olabileceğinin kaydını tutuyor bu sinema.” diyerek projenin oluşumundaki hedef ve süreci anlatıyor sinemanın imalcisi MILKist’in kurucu yöneticisi Birnur Temel Birtane. Birbirlerinden farklı toplumsal, ekonomik ve kültürel art planlardan gelen başkan ruhlu ve ilham olabilecek bayanların çabalarını kamuoyuna aktarmayı hedefliyor Zeytin sineması. Direktör Kıvılcım Akay, sinemanın biraraya gelişindeki süreçleri paylaşıyor: “Filmdeki her bir bayanın kıssası birbirinden farklı da olsa, çaba, emek ve tabiata bağlılık temelinde tıpkı noktada duruyor olmaları sinemanın estetik lisanına de yansıyor. Coğrafyalar değişse de hepsinin neredeyse birebir ağacın altında kendini bulması bir tesadüf değil. Gündelik hayatları içinde, gerçekçi bir bakış açısıyla kaydettiğimiz bayanların öyküleri, zeytinin kadim ruhu ve performansın biricikliği ve o ana mahsusluğu ile yeni bir hayat buluyor.” Hasadın talep ettiği harika bedensel güce vurgu yapan sinemada, tabiat ile bayan vücudu ortasında çiftçiler tarafından yapılan benzetmeleri izliyoruz. Proje kapsamında gerçekleştirilen hareket atölyelerine referansla, “zeytin hasadı bir ortak lisan olarak nesiller ortasında devam ediyor.” diyor performans sanatkarı ve dans terapisti Ekin Bernay. “Bu ortak dansı, her bayanın kendi hasat usulü, öyküsü ve bunu bedenselleştirmesi üzerinden yeni bir lisan üzere izliyoruz. Ağacın hayatı ve insanın hayatı ortasında sözlerin ötesindeki hareketin ve hareketsizliğin manasını paylaşıyoruz.”