Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar sonucunda on binlerce vatandaş hayatını kaybederken, çok sayıda vatandaş asrın felaketinden sağ kurtuldu. Psikiyatrist Uzman Dr. Irmak Polat da, depremzedelere ruhsal takviye sağlamak için zelzeleden en çok etkilenen kentlerden biri olan Hatay’a geldi. ABD tarafından kurularak Türkiye’ye teslim edilen Sahra Hastanesinde istekli olarak çalışmaya başlayan Polat, depremzedelerin ruhsal durumlarını kıymetlendirerek, kıymetli tavsiyelerde bulundu.
‘HİÇ GÖRMEDİĞİM MANZARALAR’
Depremzedelerin yaşadığı ruhsal sıkıntıları anlatan Psikiyatrist Uzman Tabip Polat, tavsiyelerde bulundu. Polat, “Enkazlar, yıkıntılar, olağan hayatımda benim bundan evvel hiç görmediğim görünümlerdi. İnsanların ne üzere gereksinimleri olduğunu burada görebiliyoruz. Her şeyi burada daha gerçek biçimde deneyimleme talihimiz oldu. Natürel ki çok etkileyici. Hem gördüklerimiz hem beraberinde duyduklarımız çok etkileyici. Bana genelde başvuran hastalar iki küme. Bir kümede ağır bir dert yaşayanlar geliyor. Bu hastalarla görüşmemi yaptığımda travma sonrası gerilim bozukluğu tanısı olan hastaları görüyorum. Ya da panik bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu, genelde temelinde korku olan travma sonra gerilim bozukluğunda olağan ki buna ek olarak zelzeleyle ilgili çok ağır fikir uğraşları, sarsıntının oluşuyla, tekrardan bu türlü bir şey yaşamayla bağlı beklenti korkusunu görüyoruz” dedi.
‘UYUMAKTAN KAÇINIYORLAR’
Kaçınma davranışlarını çok gördüğünü belirten Polat, “Evde ya da bir beton bir binada, bir binanın içine girmekten kaçınma, uyumaktan kaçınmayı çok görüyoruz. Zelzele onları uykuda yakaladı. Uyurlarsa yeniden bu türlü bir tehlike yaşayacaklarına dair uyumaktan kaçınanları görüyoruz. Bu formda bir telaş yoğunluklu hadise kümesini çok görüyorum. Bir de yas, kayıpların yasını tutan ve tahminen de buna bağlı olan depresyon hadiselerini çok görüyorum. Olağan ki bireylerin kayıpları bir değil. Yalnızca yakınlarının vefatı da değil aslında. Sahip oldukları tahminen de maddi tüm birikimlere, tahminen de umutlarına, tahminen gelecekle ilgili planlarına dair de kayıplar yaşıyorlar ve onlar için bu kayıpla baş etmesi de çok sıkıntı. Öncelikle katiyen ve katiyen acılarına sahip çıkmalarını, bu acıdan kaçmak için, bu hüzünden kaçmak için bir müdahalede bulunmamalarını öneriyorum. Acılarını ve bu hisleri yaşamaları için onlara fırsat vermek lazım. Mümkün mertebe sakinleştirmeye çalışarak, sakin bir biçimde fakat hislerini bastırmadan, söz etmelerini birazcık desteklemek gerekiyor. Çünkü bu hislerini söz etmelerini bastırırsak, ağlamalarına mani olursak, konuşmalarına mani olursak gereğince tabir edemeyecekler, anlamlandıramayacaklar tahminen de bu süreci” dedi.
‘FİZİKSEL SIHHAT YERİNDE OLMALI’
Temel gereksinimlerin karşılanabileceğinin garantisinin verilmesinin daha büyük ruhsal sıkıntıların önüne geçeceğini hatırlatan Dr. Polat, “Hastalarımızın uyku, iştah üzere öteki bedensel işlevlerinde bozukluk varsa bunları alışılmış ki düzeltmek istiyoruz. Temel muhtaçlıklarının, ihtiyaçlarının karşılanması çok kıymetli. Zira ruhsal sıhhati koruyabilmek için aslında şahısların fizikî sıhhatinin da yerinde olması lazım. Temel yaşamsal gereksinimlerinin karşılanabileceğini bilmeleri, deneyimlemeleri ve bunun daha sonra da karşılanacağına dair itimatları olması lazım. Teminat verilmesi lazım. Katiyetle rencide edici bir tavır yapılmaması lazım. Onları dinleyen, anlayışla dinleyen bir çift kulak olmalıyız onlara” halinde konuştu.
DEPREMZEDE SIHHAT ÇALIŞANLARI NE YAPMALI?
Psikiyatrist Uzman Tabip Irmak Polat, zelzeleden etkilenmiş olmalarına karşın çalışmaya devam eden sağlıkçılar hakkında da kıymetlendirme ve tekliflerde bulunarak, “Burada çalışan doktor ve sıhhat çalışanı arkadaşlarımız öncelikle kendileri birey olarak zelzeleden etkilendiler, depremzedeler. Onların da fizikî ve toplumsal, manevi çok fazla kaybı oldu. Bunun üzerine kendi vazife sorumluluklarıyla, gönüllülükleriyle burada tıpkı vakitte etkilenmiş şahıslara yardımcı olmaya çalıştılar. Bu beraberinde şunu getirebiliyor; kendi muhtaçlıklarını biraz göz arkası ediyorlar ve bu sonrasında önemli bir yorgunluğa ve tükenmişliğe yol açabilir. Bu açıdan arkadaşlarımızın dikkat etmesi gerekiyor. Buradaki idare ünitesindeki sorumlulara da takım içi dayanışmayı desteklemek, kesinlikle dinlenme vakitleri vermek, onların fizikî gereksinimlerini da garantiyle karşılanması, müsaade kullanmalarına kesinlikle müsaade edilmesi lazım. Kendileri bazen lisana getirmeyebilirler meseleleri fakat ‘İyi misin? Bir şeye muhtaçlığın var mı?’ sorusunun gelmesi gerekiyor” diye konuştu.