Osmanlı Devleti’nde yaşamış birinci Trük arkeolog oryantalist ressam Osman Hamdi Bey’in en kıymetli yapıtlarından ‘Kaplumbağa Escort Keçiören Terbiyecisi’ hakkında bilgiler öyküsü merak edilmektedir Birinci evvel ‘Kaplumbağa Terbiyecisi’ yapıtının kime ilişkin olduğunu daha sonra öyküsünü anlatalım
KAPLUMBAĞA TERBİYESCİSİ YAPITI KİME AİTTİR
Türk fotoğrafının en ünlü ve kıymetli tablosu Keçiören Escort olarak kabul edilen Kaplumbağa Terbiyecisi yapıtı 1906 yılında ünlü Türk ressam Osman Hamdi Beyefendi tarafından yapılmıştır 1907 yılında Osman Hamdi Beyefendi farklı ayrıntılarla küçük bir tablo çizmiştir bu tablonun ikinci Ankara Escort versiyonudur ve akıllarda soru işareti oluşur
Ressamın ikinci resmi yapmasının sebepleri merak konusu olsa da Osman Hamdi Bey’in öteki doğulu ressamlar üzere daha evvelki fotoğraflarından birini yine boyamak isteyebileceği kanısı Escort Bayan hakimdir Fakat 1907 yılında tabloyu boyadıktan sonra bıraktığı bir notta Salih Münir Paşa’ya adadığı bir kitabenin bulunduğuna inanılmaktadır
OSMAN HAMDİ BEYEFENDİ KİM
30 Aralık 1842 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir Babası Keçiören Escort Bayan İbrahim Ethem Bey’dir Babası birinci yurtdışında eğitim alan mühendislerden birisidir Babası mühendislikten daha sonra sadrazamlığa yükselmiştir İbrahim Ethem Beyefendi oğlunun uygun bir eğitim görmesini istemesi üzerine oğlu Osman Hamdi Bey’i Paris’e göndermiştir
Osman Hamdi Beyefendi burada hukuk eğitimi tamamlamış ve resme ilgi duymuştur Resme olan merakından ötürü Fransız ressamın yanında çıraklık yapmıştır
Resim öğrenmenin yanı sıra arkeoloji derslerini de görmüş ve ilgi duymuştur Paris’te ki fotoğraf standına üç resmi ile katılmış ve burada ismini duyurmuştur Hatta birinci Türk ressam olarak Avrupa’ya isminden bahsettirmiştir
Osman Hamdi Beyefendi Paris’te tam 12 yıl kalmıştır 12 yıl sonra vatanına döner ve burada yabancı işler müdürlüğü ve saray protokol müdürlüğü misyonlarında çalışmıştır
1875 yılında ise Kadıköy Belediye Lideri olur
II Abdülhamit tarafından İmparatorluk Müzesi müdürlüğüne atanmıştır
Osman Hamdi Beyefendi birçok muvaffakiyete imza atmıştır 1883 yılında birinci Hoş Sanatlar Okulunun açılması başarılarından birisidir İleri ki yıllarla da kanun teklifiyle de kız çocukları da okula eklenmiştir
Arkeolojik olarak birden çok hafriyatta bulunmuş tarihi yapıtların korunmasında ve yurt dışına kaçırılmaması için kanunu çıkartmayı sağlamıştır
KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ NEREDE YAPILDI
Yoğun bir çalışma hayatıyla Eski Hisar’daki kendi inziva yeri olarak adlandırdığı meskenini fotoğraf yapmak için kullanır Eski Hisar’ın meskeninde kaplumbağa terbiyecisi çizdiğini mi düşünüyorsun Buna karşılığımız hayır
Çünkü araştırmamıza nazaran İstanbul Üniversitesi’nde bir öğretim üyesi olan Öğretim Üyesi Dr Doğan Yavaş’a nazaran ünlü ressam Bursa’da kaplumbağa terbiyecileri çizmeye başladı ve atölyesinde bitirdi
İncelenen resmi tarihi dokümanlarda Osman Hamdi Bey’in Bursa’da uzun mühlet çalıştığı ve Yeşil Camii’ni beş kere ziyaret ettiği görülmektedir Ayrıyeten öbür bilim adamlarının ünlü tablonun Bursa Yeşil Camii’nde yapıldığına dair görüşleri de bunu kanıtlamaktadır
Bu görüşe kanıt olarak Bursa Yeşil Camii görmeden bu türlü bir tablonun yapılamayacağı belirlenmiş Osman Hamdi Bey’in başka fotoğrafları incelenirken Yeşil Camii yanında birlikte beş fotoğrafın daha olduğu tespit edilmiştir
Yaygın inanış nazaran Osman Hamdi Bey’in Yeşil Mescit’te Kaplumbağa Terbiyecisi’nin çizdiği ve resmi atölyesinde tamamladığı istikametindedir
KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ KISSASI NEDİR
Türk fotoğraf sanatının en değerli ve en değerli yapıtı olarak bilinmektedir Resmi araştıran uzmanların birebir fikirleri fotoğrafta bulunan yaşlı adamın Osman Hamdi Bey’in kendisi olduğuna dairdir
Sanatçının başyapıtı olarak kabul edilen bu fotoğrafın manası hakkında birçok farklı görüş lisana getirilmiş olsa da en yaygın olanına burada yer vermek istiyoruz
Osman Hamdi Beyefendi hayatını insanları eğitmeye ve birçok vakit yalnız olduğu sanata olan ilgiyi artırmaya adadığı ve fotoğraflarında kullandığı figürlerle çok yavaş örtüşmektedir
İnsanları değiştiremediği ve eğitemediği için evcilleştirilemeyen kaplumbağaları sevdiğine inanılışı insanları değiştirmeyi eğitse de çok ağır olacağını göstermektedir
Osman Hamdi Bey’in bir yıl sonra tıpkı tablonun farklı bir versiyonuyla yaptığı son tabloda farklı bir noktaya dokunduğuna inanılıyor Örneğin birinci fotoğraftaki kaplumbağalar beş ikinci fotoğraftaki kaplumbağalar ise pencere önüne bir su testisi yerleştirilerek altıya çıktı
İkinci fotoğrafta göze çarpan bir öbür nokta ise Kalplerin şifası Hz Muhammed sav ile buluşmaktır daha bariz bir biçimde yazılmıştır Osman Hamdi Beyefendi bu cümle ile hayatın yorgunluğunu edindiği bilgisini ve birikimini kaplumbağa olarak tasvir ettiği adama aktarmaya çalışır Pencereden sızan ışığın gelecekten gelen ışık olduğunu ve yalnızca geleceğe gerçek yaşamanın mantıklı olduğunu tabir eder
ESERDE Kİ SIR NEDİR
Osman Hamdi Bey’in bu yapıtı hangi emelle resmettiği ilham kaynağının ne olduğu net bilinmemektedir Ancak iki tabloda da görülen şey kaplumbağalar ve beli bükülmüş olan bir adamdır
Bazı uzmanlar yapıtta Osman Hamdi Bey’in uzun yıllar devlet işlerinde misyon almasından ötürü buyruğunda olan bireylerin yavaş hareket eden kaplumbağalara benzetmesi beli bükülmüş yaşlı adamında kendisinin olduğu bilgiler yer verilmektedir
ESER KİMDE NEREDEDİR
Türk fotoğraf koleksiyoncuların en nadide modülleri ortasında bu eser yer almaktadır Osman Hamdi Beyefendi fotoğraf sanatını iş olarak değil bir hobi olarak yapmıştır O denli ki yaptığı fotoğrafları yakınlarına etrafına ikram etmiştir Bu yüzden birçok yapıtının nerede olduğu bilinmemektedir Günümüzde Osman Hamdi Bey’in 100 adet resmi olduğu bilinmektedir
Kaplumbağa Terbiyecisi yapıtı TMSF tarafından 2004 yılında Erol Aksoy’un bütün varlığına el konularak satışa çıkarılmıştır 1906 yılında Suna ve İnan Kıvanç ailesi yapıtı satın alarak Pera Müzesi’nde sergilenmesine vesile olmuştur Fotoğrafın ikincisi ise 1986 yılında Londra’da yapılan müzayededen Simavi ailesi satın almıştır Eser günümüzde Belma Simavi’nin koleksiyonlarında yer almaktadır
ESERİN FİYATI NE KADARDIR
Kaplumbağa Terbiyecisi 2004 yılında Suna İnan Kıvanç Vakfı tarafından Pera Müzesine 5 milyon liraya satılmıştır Yapıtın şimdiki pahası 15 milyon TL’dir
İkinci eser ise Simavi’de bulunmaktadır Artık ki kıymeti 6 milyon TL olduğu varsayım edilmektedir