Milli Saraylar’a bağlı Fotoğraf Müzesi, Beykoz Cam ve Billur Müzesi, Saray Koleksiyonları Müzesi, Aynalıkavak Musiki Müzesi, Dolmabahçe Saat Müzesi ve Ankara Palas’ta sergilenen yahut depolarda koruma edilen tarihi eser ve nesnelerin kurum muhasebe kayıtları dışında başka kayıtlarının tutulduğunu belirleyen ve binlerce yapıtın kayıtlarda bulunmadığını belirleyen Sayıştay bu sefer de Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversite’ndeki ihmal skandalını raporlaştırdı.
Üniversitenin Balmumcu yerleşkesinde bulunan Prof. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’ndeki Türk sinemasının erken periyoduna ilişkin en kapsamlı sinema arşivinde tarihi ve sanatsal bedele sahip sinema, sinema makine ve ekipmanları, tarihi afişler, fotoğraf, slayt, senaryo ve direktör notlarının son derece ilkel şartlarda tutulduğu, bir kısmının bozulduğu ve arşivin bulunduğu binanın yıkılma tehlikesi taşıdığı tespit edildi.
BÜTÜN ARŞİVİN YOK ALMA TEHLİKESİ VAR
Merkezde, 10 bine yakın sinema bulunduğu belirtilerek “Bunların 6 bin 11 adedi yerli sinemadır. Nitratlı sinemalar 2 bin 335 adettir ve öbür sinemalara nazaran daha özel şartlarda saklanmaları gerekmektedir” denildi.
Yasal düzenlemelere nazaran gerek üniversitenin gerekse Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kelam konusu yapıtların güvenliği ve tahliyesi ile ilgili sorumluluk altında olduğuna dikkat çekilen Sayıştay raporunda “Türkiye’nin sinema belleği niteliğindeki kelam konusu yapıtların tahliyesi geciktikçe eserler deforme olmakta, riskli bir yapı içerisinde tutulduğundan tamamının yok olması tehlikesi ortaya çıkmaktadır.
Üniversitenin Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezindeki Türk Sinemasının hafızası niteliğindeki sinema arşivi ile başka eser ve taşınırların elverişli saklama şartlarında koruması ile uzman raporlarındaki tekliflerin acilen hayata geçirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” tabirleri yer aldı.
PASLI KUTULARDA TUTULAN BİRTAKIM SİNEMALAR ZİYAN GÖRDÜ
Sayıştay raporunda 2019 yılında sarsıntı riski taşıdığı tespit edilen yerleşkenin büsbütün boşaltılması ve arşivin taşınması öncesinde merkezin durumunun tespiti için Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü, RTÜK, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ve İstanbul Üniversitesi’nden görevlendirilen 6 uzmanın 2021 yılı başında düzenlediği rapora da yer verildi.
Bu raporda nitratlı ve öteki sinemaların saklama şartlarının elverişsiz olduğu, arşiv depoları dışındaki sinemaların toz ve atıklarla iç içe rastgele kalorifer dairesi üzere yerlerde yığıldığı, bir kısmının paslı kutularda bulunduğu ve ziyan görmüş olduğu belirlendi. Sinema dışı görsel arşiv materyallerin bir kısmı tasnif edilmemiş halde ve çeşitli kutularda karışık biçimde koruma edildiği, uygun saklama şartlarının bulunmadığı, merkezde yer alan koleksiyonların kültürel ve eğitsel miras olarak araştırmacıların kullanımına sunmak gayesiyle standartlara uygun bir kataloglama yahut arşivleme sisteminin ve bir koleksiyon idare programının bulunmadığı da kaydedildi.
ARŞİVİN OLDUĞU MERKEZE MÜSAADEYLE GİRİLEBİLİYOR
Sayıştay raporunda Balmumcu yerleşkesinin can ve mal güvenliği açısından boşaltılması, bu süreçte akademik, idari işçi ile öğrencilerin binalara alınmaması ve uzaktan çalışması gerektiğinin 7 Temmuz 2021’de merkez müdürlüğüne bildirildiği kaydedildi.
30 Ağustos 2021 tarihinden itibaren merkeze girişlerin rektörlükten müsaade alınarak yapıldığı, arşiv çalışanının sinema arşivinin rutin bakımı için pazartesi günleri binaya girdiği ve en az müddette gerekli denetimleri yaparak binadan çıktığı anlatıldı.