Rus birlikleri Ukrayna ordusu tarafından işgale başladığı bölgelerden sürülünce Moskova evvel Donbas, Herson ve Zaporijya’da referandum atağı yaptı. Akabinde Putin ‘Batı bizi bölmek istiyor’ telaffuzuyla kısmi seferberlik ilan etti. Lakin hem Kremlin’in asker vefatlarıyla oluşacak iç kamuoyu baskısını göze alamaması hem de Rusların cepheye gitmek istememesi nedeniyle Stalin modeli devreye sokuldu.
ZULÜM GÖREN HALKLARA ARTIK DE ‘CANINIZI ORTAYA KOYUN’ DENİYOR
Moskova bir yandan vatandaşlık ve para vaadiyle paralı asker toplarken Yakutistan, Dağıstan ve Çeçenistan’da da Müslümanlar silah altına alınmaya başladı. Buryatya’da polisin köy köy dolaşıp 50 yaş üstü erkekleri bile askere aldığına ait paylaşımlar yansıdı. Aktivistler üniversitelilere celp gittiğini belirtti. Toplumsal medyada ‘Rusya topraklarını işgal edip zulmettiği azınlıkları artık de yem ediyor’ yansıları yükseldi.
RUSLARA ‘KISMİ’ AZINLIKLARA ‘TAM’ SEFERBERLİK: PUTİN MÜSLÜMANLARI CEPHEYE GÖNDERİYOR
Ukrayna ordusunun karşı taarruzda arka arda zafer kazanması sonrası paniğe kapılarak seferberlik ilan eden Rus başkana kendi ülkesinde büyük reaksiyon gelirken, kitlesel kaçışlar başladı. Bunun üzerine Müslüman yüklü özerk cumhuriyetlerden orantısız halde asker toplanmaya başladı. Stalin devrindeki üzere sivillerin eline çarçabuk celp tutuşturularak ailelerinden koparılıp otobüslere dolduruldu.
Rusya’nın 24 Şubat’tan beri Ukrayna’da sürdürdüğü kanlı işgalde kullandığı paralı askerler yetersiz kalınca Stalin devrini anımsatan uygulamalar başladı. Devlet Lideri Vladimir Putin’in ‘kısmi seferberlik’ ilanında askere alımlar başlarken, etnik azınlıklar orantısız formda cepheye sevk ediliyor. Özerk cumhuriyetlerde geceyarısı meskenlere baskın yapan vazifeliler erkeklerin eline celpleri tutuşturdu, eşyalarını toplamaları ve askere alma merkezlerine gelmeleri için bir saat verdi. Bayanlar ise kocalarını ve oğullarını Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına gönderirken hıçkırarak ağladı. New York Times’ın haberine nazaran Doğu Sibirya’daki Buryatya’nın Zakamensky bölgesindeki küçük bir köyde yaşayan bir bayan, köpekler gece yarısına hakikat havlamaya başladığında bir şeylerin yanlış gittiğini hissetti. Zira 450 kişinin yaşadığı köyde muhtar 20’den fazla şahsa celp dağıtıyordu. Özgür Buryatya Vakfı’nın lideri Alexandra Garmazhapova, “Bu kısmi bir seferberlik değil, yüzde 100 seferberlik” dedi. Rusya’nın yakın vakitte orduda misyon yapmış ve muharebe deneyimi olan erkekleri askere alacağını bildirmesine karşın 50’li yaşlardaki erkeklere bile askerlik tebligatı verildiği belirlendi. Buryatya’daki Ulan-Ude’den bir gazeteci olan Yanina Nimayeva, 38 yaşındaki kocasının hiç askerlik yapmamasına karşın askerlik tebligatı aldığından şikayet etti. Bu durum Rusya’nın seferberlik ilanının Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nın açıkladığı üzere 300 bin değil 1 milyon kişiyi kapsadığı tarafındaki argümanları doğrular nitelikte. Analistlere nazaran hem Kremlin’in asker vefatlarıyla oluşacak iç kamuoyu baskısını göze alamaması hem de Rusların cepheye gitmek istememesi nedeniyle Stalin modeli devreye sokuldu. Moskova bir yandan vatandaşlık ve para vaadiyle paralı asker toplarken Yakutistan, Dağıstan ve Çeçenistan’da da Müslümanlar silah altına alınmaya başladı. Aktivistler üniversitelilere bile celp gittiğini belirtti. Toplumsal medyada ‘Rusya topraklarını işgal edip zulmettiği azınlıkları artık de yem ediyor’ reaksiyonları yükseldi. Başka yandan Putin’in kısmi seferberlik ilanından sonra çok sayıda Rus vatandaşının, Türkiye ve Ermenistan üzere uçuşların devam ettiği yakın ülkelere kaçışı sürüyor. Ermenistan’ın başşehri Erivan’daki Zvartnots havaalanına inen bir Rus, haberi duyar duymaz bilet aldığını zira bir an önce ülkeyi terk etmek istediğini belirtti. Oğluyla birlikte havaalanının geliş terminalinden çıkan ve soyadını vermek istemeyen Sergey, “Rusya’daki durum nedeniyle ayrıldım. Evet seferberlik yüzünden terk ettim,” tabirlerini kullandı. Onyedi yaşındaki oğlu Nikolay de askere çağrılmak için beklememeyi tercih ettiklerini vurguladı. Tıpkı uçakta bulunan 39 yaşındaki Aleksey de bu yüzyılda savaşmak istemediğini belirterek ülkesine geri dönüp dönemeyeceğini bilmediğini vurguluyor. 45 yaşındaki Dimitri yalnızca bir çantayla Ermenistan’a geldiğini, iki çocuğu ve karısını geride bıraktığını ve ne yapacağını bilemediğini belirtiyor. Yalnızca “Savaşa gitmek istemiyorum. Anlamsız bir savaşta ölmek istemiyorum,” kelamlarını sarf ediyor. Öte yandan Avrupa ülkelerinin Rus uçaklarına hava alanını kapatmasının akabinde geride kalan az sayıda alternatifte seferberlik ilanından sonra büsbütün doldu.
TÜRKİ CUMHURİYETLERDEN DAVET: RUSLAR İÇİN SAVAŞMAYIN
Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan, vatandaşlarını Ukrayna savaşına Rusya tarafında katılmamaları konusunda uyardı. Kırım Haber Ajansı’nın haberine nazaran, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan, vatandaşlarının Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşa katılmasına karşı çıktı. Kırgızistan’ın Moskova Büyükelçiliğinden, evvelki gün yapılan açıklamada, öbür bir ülkenin topraklarındaki çatışmalara katılan Kırgızistan vatandaşları için 5 ile 10 yıl mahpus cezası öngörüldüğü hatırlatılarak Rusya’da yaşayan ve savaşa katılmaya zorlanan vatandaşlarına büyükelçiliğe başvurmayı tavsiye etti. Özbekistan’ın Moskova Büyükelçiliği de vatandaşlarını savaşa katılma konusunda uyararak yaptığı açıklamada, “Büyükelçiliğimiz soydaşlarımızı provokasyonlara boyun eğmemeye ve dikkatli davranmaya çağırıyor.” sözlerine yer verdi. Benzeri açıklamayı Kazakistan’ın Moskova Büyükelçiliği yaparak vatandaşları savaşa katılmama konusunda uyardı. Gazeteci Gülsüm Halilova da toplumsal medyadan yaptığı paylaşımda “Kırım’da seferberlik perdesi altında orduya alınacak bireylerin listesi yayınlandı. Yarıdan birçok Türk, Rusya’nın bölgede Türklere karşı soykırım ve yok etme siyaseti devam ediyor” sözlerini kullandı.
ABD İSTİHBARATI: ORDUSU DAĞILDI, MORALİ ÇOK BOZUK
CNN televizyonu, ABD istihbaratına yakın kaynaklara nazaran Rus ordusu içinde son haftalarda birçok yeri geri alan Ukrayna’nın taarruzuna nasıl karşı konulacağı konusunda büyük bölünme yaşandığını aktardı.Orduda yaşanan dağılma nedeniyle savaşı yürüten kumandanların buyrukları şahsen savaşın yönetimine el koyan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’den aldığı belirtiliyor. CNN’e konuşan bir kaynak, istihbarat datalarına nazaran Rus askerlerin daima olarak komuta merkezinden gelen buyruklarla ilgili şikayet ettiğini aktardı. Rusya’nın savaş stratejisinin de ordu kademelerinde önemli görüş ayrılıklarına yol açtığı ve kumandanların nereye odaklanılacağı konusunda daima uyuşmazlık yaşadığı öne sürüldü. Kaynaklara nazaran Rus ordusu içinde bir müddettir yapılan düzenlemeler de geri tepti ve savaş alanında büyük bir kaosa yol açtı. ABD’li yetkililer, Ukrayna’nın karşı taarruzu sırasında birçok Rus askerlerinin de cephe sınırından kaçtığını öne sürdü. ABD Ulusal Güvenlik Kurulu Koordinatörü John Kirby de, son açıklamasında Rus askerlerinin Ukrayna’da savaşmak istemediğini belirterek “Putin çaba ediyor ancak morali çok bozuk. Askerden kaçanlarla ilgili sıkıntıları var ve yaralıları yine savaşa göndermeye çalışıyor” dedi.
KUKLA İDARELERİN ‘İLHAK’ REFERANDUMU BAŞLADI
Ukrayna’nın doğusunda Rusya yanlısı ayrılıkçıların denetimindeki kelamda Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetlerinde, Zaporijya ve Herson bölgelerinde Rusya’ya bağlanmak için planlanan referandumlar başladı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, sonuçlarını destekleyeceklerini belirttiği referandumlar 27 Eylül’e kadar sürecek. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, “Sahte referandumlar hiçbir şeyi değiştirmeyecek.” tabirini kullanmıştı. Türkiye Dışişleri Bakanlığı da “Ukrayna’nın Rus denetimi altındaki birtakım bölgelerinde tek taraflı referandumlar düzenlenmesi tarafındaki teşebbüslerden telaş duymaktayız.” açıklamasında bulunmuştu. Referandum sonucunda Rusya’nın kelam konusu bölgeleri ilhak etmesi beklenirken Rus yetkililer, referandumun akabinde Rus toprağı olarak kabul edilecek bölgelerin savunması için stratejik nükleer silahlar da kullanabilecekleri ihtarında bulunuyor. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, referandumların akabinde Rusya’ya katılmalarıyla ilgili sürecin “hızlı” halde ilerleyeceğini söyledi. Ukrayna Süreksiz İşgal Altındaki Toprakların Yine Entegrasyonu Bakanlığı ise, referandumlara karışan herkesin cezai kovuşturmaya tabi tutulacağını ve yargı önüne çıkarılacağını duyurdu.
BİRÇOK ÜLKE RUS ORDUSUNA İŞTİRAKİ ÖNLEMEK İÇİN TEDBİR ALIYOR
Seferberlik ilanının akabinde cepheye asker bulmakta zorlanan Putin, gözünü art bahçesi ülkelere çevirdi. Putin’in bu atağına karşı birçok ülke birbiri arkasına Rus ordusuna iştiraki önlemek için tedbir almaya başladı. Özbekistan Din İşleri Konseyi, Rusya’nın seferberlik ilanının akabinde yayınladığı fetvada Müslümanların vatanlarını savunmak dışında rastgele bir askeri faaliyete katılmalarını yasaklayıp haram etti.
“RUSYA ETNİK AZINLIKLARI TOP YEMİ OLARAK KULLANIYOR”
Moğolistan Eski Cumhurbaşkanı Tsakhia Elbegdorj ise toplumsal medyadan yayınladığı görüntüsünde Rusya’nın etnik azınlıkları top yemi olarak kullandığını belirtti. Elbegdorj, hiçbir diktatörlüğün sonsuza kadar sürmeyeceğini söyleyerek Rusya önderi Putin’i eleştirdi.