Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Sena Tolu, ilerleyen yaşların endişeli düşü osteoartrit yani halk ortasında bilinen ismiyle diz kireçlenmesine karşı kıymetli ikazlarda bulundu.
Doç. Dr. Tolu, diz ekleminin insan bedeninin en büyük ve en sık yaralanan eklemi olduğunu belirterek, “Kireçlenme, eklemi oluşturan kemiklerin yüzeylerini kaplayan ve kemiklerin birbiri üzerinde kayarak hareket etmesini sağlayan elastik yapıdaki kıkırdak dokunun aşınması manasına gelir. Diz ekleminde bulunan ve yalnızca 3 mm kalınlığında olan sağlıklı kıkırdak doku, kusursuz yapısı sayesinde yürüme, koşma, merdiven inme çıkma ve çömelme üzere eklemi zorlayan günlük aktiviteleri ağrı hissetmeden yapmamızı sağlar. Kıkırdakta aşınma olması durumunda, eklem yüzlerinde sürtünmeye bağlı dizde vakitle kıkırdağın altındaki kemik, eklem kapsülü ve eklem etrafındaki bağlar da etkilenerek, dizde ağrı ve şişlik gelişirken, günlük aktivitelerde sorunlar ortaya çıkar” diye konuştu.
‘AĞRI, ŞİŞLİK, HAREKETTE KISITLILIK VE DİZDEN GELEN SESE DİKKAT’
Diz kireçlenmesinin dünyada yaklaşık 250 milyon kişiyi etkileyen en sık kronik eklem hastalığı olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Sena Tolu, şöyle devam etti: “Osteoartrit bilhassa ilerleyen yaşlarda özürlülüğe neden olur. Bugün dünyada 60 yaş üzeri bayanların yüzde 13’ünde, erkeklerin yüzde 10’unda osteoartrit bulunmaktadır.
Diz kireçlenmesinin temel nedeni eklemin yanlış kullanımı, ilerleyen yaş, fazla kilo ve diz etrafı kasların zayıf olması olsa da eklem etrafında gelişen kırıklar, daha evvel geçirilmiş diz ameliyatları ve romatizmal hastalıklar da dizde kireçlenmenin gelişmesine neden olur. Diz ekleminde ağrı, şişlik ve hareketlerinde kısıtlılık kireçlenmenin temel belirtileridir. Kireçlenmenin düzeyi ilerledikçe, bu semptomların da şiddeti artar.
Diz ekleminden ses gelmesi, takılma, kilitlenme üzere yakınmalar eklenebilir. Vakitle merdiven inip çıkmak, çömelmek hatta yürümek bile zorlukla yapılır hatta yapılamaz hale gelebilir. Bu süreç sonunda hastalar hareketli kalabilmek için devamlı ağrı kesici ilaçları kullanmak zorunda kalır. Lakin bu ilaçlar eklemi tedavi etmediği üzere, devamlı kullanımları ile mide, karaciğer ve böbrek üzere organları etkileyerek yan tesirlerin gelişmesine neden olur.”
‘İLK OLARAK ALTINDA YATAN NEDENLER DÜZELTİLMELİ’
Doç. Dr. Sena Tolu, diz kireçlenmesinde tedavinin birinci gayesinin kireçlenme şimdi başlangıç basamağında iken tespit edip ilerlemesini durdurmak ya da yavaşlatmak olduğuna değinerek, şu bilgileri verdi: “Kireçlenmenin gelişmesine neden olan faktörlerin tek tek tespit edilip düzeltilmesi çok kıymetlidir. Kireçlenmenin şimdi başlangıç etabında kilo vermek ve diz etrafı kasları güçlendiren idman programı, kıkırdak destekleyici ilaçlar ve fizik tedavi uygulamaları süreci yavaşlatmak için kâfi iken; kireçlenme ilerledikçe kıkırdak, bağ ve menüsküslerin rejenerasyonunu sağlayan yeni tedavilere gereksinim vardır.
Kök hücre, insan bedeninde farklı hücrelere dönüşme ve çoğalma yeteneğine sahip özel hücrelerdir. Diz kireçlenmesinde eklem boşluğuna enjekte edilen kök hücreler kıkırdak hücrelerine dönüşerek, kıkırdak dokunun yenilenmesini sağlamaktadır. Kök hücreler hem rejenerasyonu sağlarken birebir vakitte mevcut hasarlı kıkırdak dokunun da yıpranmasını durdurmaktadır. Kök hücre bedende bilhassa kemik iliği ve yağ dokusunda bol ölçüde bulunur.”
‘HASTA AĞRI HİSSETMEZ, TIPKI GÜN TABURCU EDİLİR’
Yağ dokudan kök hücre tedavisinin en büyük avantajının hastanın günlük yaşantısına süratlice dönmesi olduğunu belirten Doç. Dr. Tolu, kelamlarını şu halde sürdürdü: “Yağ dokudan kök hücre elde edilmesi görece kemik iliğine nazaran daha kolay olan ve hastanın hastaneye yatmasına gerek olmadığı bir metottur. Lokal anestezi altında, ağrı ya da rahatsızlık hissi olmadan kök hücreler hastanın karın yağından kolay bir süreçle alınır ve saflaştırma sürecinden sonra diz eklemine enjekte edilir. Hasta enjeksiyon sırasında da rastgele bir rahatsızlık hissi duymaz, o denli ki tıpkı gün hastaneden konutuna gidebilir.
Diz kireçlenmesinde kök hücre tedavisinin, diz kıkırdağındaki hasarı büsbütün ortadan kaldırmasa da hastaların ağrı, şişlik ve eklem sertliği şikayetinde besbelli azalma sağladığı ve böylelikle eklem hareketlerinde kolaylık ve günlük hayat aktivitelerinde rahatlama sağladığı bilimsel araştırmalar ile de gösterilmiştir. Kök hücre tedavisi kireçlenmenin tedavisinde bugün için hayli umut verici tedaviler içinde yerini almıştır. Elbette kök hücre tedavisinin, hem yağ dokudan hücrelerin elde edilmesi hem de eklem içine uygulanması basamağında bu mevzuda tecrübeli tabipler tarafından yapılması gerekmektedir. Uygun hasta seçimi ve tedavinin uygulama sıklığı üzere bahislerde yapılan araştırmalar ışığında gelecekte daha sık uygulanacağı düşünülmektedir.”