DUYGU ERDOĞAN – Türkiye genelinde yağış azlığı kritik sonları aşarak ziraî kuraklığa işaret etmeye başladı. Yağış azlığı muhakkak başlı meseleleri beraberinde getiriyor. Öncelikle ekilen bitkiler yani bilhassa hububatta tohum gelişimi yetersiz kalıyor. Kimi bölgelerde ise tohum büsbütün ziyan görüyor. Bitki çıkışları yani bitkinin bu mevsimdeki gelişmişlik düzeyi geriden geliyor. İkinci olarak kuraklık kimi bölgelerde küçük alanlar da olsa bitkide hastalık riskini artırıyor. Son olarak ise hububat kar yağışı ve soğuk almadığı için uykuya yatamıyor. ‘Kar hububatın yorganıdır’ deyişinin de olduğu tarımda, hububat bitkilerinin kar altında gelişimini köklerine vermesi için yaşadığı uyku periyodu olarak biliniyor.
1 haftalık süreç önemli
Bölgelerdeki değerli problemlerden biri barajlardaki suyun da kritik düzeylere düşmüş olması. Ekim ayından bu yana kâfi yağış alamayan bölgelerde baraj suları da en az düzeye inmiş durumda. Bölgelerin bir kısmında bitki gelişiminde sorun yok. Bilhassa gelecek bir hafta içindeki yağışların toparlanmayı desteklemesi, akabinde ise ilkbahar yağışlarının kâfi olmasıyla randımanda sıkıntıların sonlu olabileceği kestirim ediliyor.
Pandemi süreci ve gelişen besin muhtaçlığı bilhassa hububatta fiyatları artırmış, TMO’nun da yerli üreticiye sağladığı fiyat takviyesi ile bu yıl hububat ekimine yüksek bir talep oluşmuştu. Hububat ekim döneminde yağışsız geçen müddetin hububatın gelişimine tesirlerini daha evvel de gündeme almıştık. Yağış azlığı nedeniyle tarımda yaşanan gelişmeler, hububatta ekim devri olan ekim ve ve kasım aylarından bugüne kadar olumlu bir tablo sergilemediği görüldü.
‘Olumlu tablo sunmuyor’
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) bitki gelişimini periyodik olarak alanda takip ettiği fenolojik kıymetlendirme raporuna nazaran, Türkiye’de 1 Ekim 2022- 31 Aralık 2022 kümülatif (3 aylık) devirde yağışlarda normaline nazaran yüzde 38, geçen yıl yağışlarına nazaran yüzde 29 azalma gerçekleşti. Genel olarak tüm bölgelerde kış ayı ortalarına gelinmesine karşın kar yağışının neredeyse hiç gerçekleşmemesinin hububat açısından olumlu bir tablo sunmadığı tabir edildi. Şu anda durumun bitkilere tesirinin asgarî olduğu tabir edilen raporda, “Ancak iklim şartlarının birebir halde devam etmesi halinde bitki gelişimi olumsuz etkilenecek hasebiyle rekolteye tesiri olacaktır” denildi.
Mardin’de kuraklığın rekolteyi yüzde 50 düşüreceğinden kaygı ediliyor.
7 BÖLGEDEN ZİRAAT ODASI LİDERLERİ BÖLGELERİNDEKİ SON DURUMU KIYMETLENDİRDİ:
Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Lideri Süleyman İskenderoğlu, “Kuru ile yaş ortasında duran tohum bozulma etabına geldi. Hububat ve mercimek 40 gündür ekili durumda. Birinci ekilen buğdaylarda sorun yok. Bu hafta yağışı bekliyoruz yoksa durum dert oluşturacak.”
Konya Karapınar Ziraat Odası Lideri Durmuş Üner, “Hububat ekili alanlarda yaptığımız saha denetimlerinde pek uygun sonuçlara ulaşamadık. Kuraklık etkisi tohum gelişimi üzerinde olumsuz seyrediyor. Kıraç alanlarda sorun esasen fazla, az nemli toprakta ekilen tohumların gelişimi geride kalmış. Gelecek bir hafta içindeki yağışlar ve bahar yağışları çok değerli hale geldi.”
Uşak Ziraat Odası Lideri Nafiz Mıdık, “Kuraklığı en çok hisseden kentler ortasında bulunuyoruz. Ekim ve kasım aylarında yağış olmadığı için ekim hazırlığı yapılamadı. Yağış hala yok. Önemli sorunlar yaşanabilir.”
Edirne Keşan Ziraat Odası Lideri Hasan Şen, “Trakya bölgesinde ekim ayından sonra yağış almadık. Buğday gelişimi şu an için bölgemizde âlâ lakin yüksek sıcaklık hastalık ihtimalini artırıyor. Bitki uyku uyumuyor. Uyuması lazım. Bunun için de kar ve soğuk lazım.”
Hatay Kırıkhan Ziraat Odası Lideri Mehmet Çelik, “Yağış yok, barajlarda da su azaldı. Şu ana kadar bitki gelişiminde bir sorun görünmüyor. Fakat bu türlü devam ederse sorun olacaktır.”
Samsun Çarşamba Ziraat Odası Lideri Muammer Aydemir, “Sulanmayan alanlarda buğdayda badire var. Fındıkta da sorun baş gösteriyor. Sıcak hava nedeniyle fındık çiçek açma periyoduna geçiş yapıyor lakin ardından donla birlikte yanma ihtimali var.”
Muş Ziraat Odası Lideri Hakim Yıldırım, “Muş bu tarihlerde birinci kere kar olmayan bir periyot yaşıyor. Muş da Konya Ovası üzere sorunlu vakitler geçiriyor. Gelecek günlerde yağış olmazsa sorun büyük olur.”