Mert İnan – İsveç’te Kuran-ı Kerim yakma skandalına yansılar devam ederken, Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Bağlantılar Bölümü’nde Prof. Dr. Hasan Ünal, İsveç’e ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ile karşılık verilebileceğini gündeme taşıdı.
Milliyet’in sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Ünal, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ağır tahrik içeren bu türlü bir aksiyona karşı Türkiye’deki dinlerin temsilcileriyle Külliye’de ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ismi altında bir tertip düzenleyebilir. Bu yemeğe Türkiye’deki, Rum, Ermeni, Süryani ve bilhassa de Yahudi cemaatinin liderleri davet edilerek, inançlara hürmet, kardeşlik ve barış bildirileri verilebilir” dedi.
Ünal, İsveç’e verilecek reaksiyona ait teklifini “Tepkimiz bu ülkenin NATO’ya girmesi probleminde olmalıdır. Uygar halde mutabakat metninin yerine getirilmesini, aksi halde İsveç’in NATO’ya üyeliğini veto edeceğimiz açıkça deklare edilmeli” halinde söz etti. Prof. Dr. Ünal’ın bahse ait sorulara cevapları şöyle:
İsveç’teki provokatif hareketin arkasında aslında Rus istihbarat ünitelerinin olduğu, Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya girişini veto etmesi için bu türlü bir komplo kurulduğu savları için neler söylersiniz?
Eğer komplo teorileri ihraç edilebilir eserler olsa, Türkiye bu alanda çok büyük cari fazla verirdi. Bu türlü bir komployu ortaya atanlara sormak gerek; Rus istihbarat üniteleri, ABD, İsveç ve batılı istihbarat ünitelerini aşarak mı bu aksiyonu organize etti? Yani tüm batı istihbaratı uyudu o denli mi! Bu argümanlar rasyonel değil. Kaldı ki Rus istihbarat ünitelerinin tüm batılı istihbarat ünitelerini atlayarak böylesi bir tertip yapması mümkün olamaz. Buna misal telaffuzları ABD seçimlerinde de duymuştuk. Rusların ABD seçimlerine müdahale ettiğini öne sürenler, Biden kazanınca, karşıtı telaffuzlar geliştirmeye başlamışlardı.
Türkiye’nin sert reaksiyon vereceği bilinen böylesi bir aksiyon neden gerçekleştirilmiş olabilir?
İsveç’te meydana gelen tahripkâr hareketin iki yanı var. Yeni kurulan İsveç hükümeti vazifeye başladıktan kısa müddet sonra Türkiye’nin talepleri için, ‘yükümlülükleri yerine getireceğiz’ açıklamasında bulunmuştu. Lakin İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Türkiye’yi ziyaretinden sonra ülkesine dönünce aykırısı telaffuzları gündeme getirdi. Kristersson, ‘tüm yükümlülükleri yerine getiremeyiz, yargı sistemimiz buna müsaade vermez’ biçiminde açıklamalarda bulundu. Bunun iki nedeni olabilir. Birincisi, İsveç hükümeti ve kamuoyunun, Türkiye’nin NATO üyeliğini onaylamayacağına kanaat getirmiş olmasıdır.
İkinci ihtimal ise İsveç derin devletinin, Türkiye tersi olumsuz görüşleri empoze etmesidir. Kur’an yakma aksiyonlarının öbür Avrupa ülkelerinde de devam etmesi mümkünlüğünü göz önünde bulundurmak zorundayız. Bu provokatif aksiyonlara karşı devlet aklıyla stratejiler geliştirmek birincil maksat olmalıdır.
İsveç’teki tahripkâr harekete karşı Türkiye’nin yol haritası yahut atacağı adımlar neler olmalıdır?
Ağır tahrik içeren aksiyona karşı Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’deki dinlerin temsilcileriyle Külliye’de ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ismi altında bir tertip düzenleyebilir. Bu yemeğe Türkiye’deki, Rum, Ermeni, Süryani ve bilhassa de Yahudi cemaatinin başkanları davet edilerek, inançlara hürmet, kardeşlik ve barış bildirileri verilebilir. Sayın Erdoğan, bu türlü bir tertipte ‘barış ve medeniyet projesi’ vurgusunu öne çıkartarak barışın, birlikte yaşamanın, kutsal kitaplara hürmetin kıymetini tabir edebilir. Birebir halde dini temsilcilerden de misal açıklamalar yapılır. Böylece tüm batıya karşılık verilmiş olur. Türkiye bu türlü bir teşebbüsle hem öngörülebilir olmaktan uzaklaşır hem de Kuran-ı Kerim’in yakılması hareketinin ardındaki şayet istihbarat örgütleri varsa, bu örgütler çuvallamış olurlar. İsveç’te karşı vereceğimiz yansımız ise bu ülkenin NATO’ya üyelik konusunda olmalıdır. Uygar formda mutabakat metninin yerine getirilmesini, aksi halde İsveç’in NATO’ya üyeliğini veto edeceğimiz açıkça deklare edebiliriz. İsveç’e verilecek bu ileti birebir vakitte öbür NATO üyelerine de gözdağı olacaktır. PKK/PYD’ye takviye veren yahut Türkiye’yi rahatsız eden askeri yığınak teşebbüsünde bulunacak ülkelere karşı NATO kartımızı kullanacağımız göstermiş oluruz. NATO üyeliğine veto hakkımız teknik olarak kullanılması gereken, Kuran yakılması hareketinden farklı ele alınması gereken bir kozdur.
İsveç’teki aksiyonun aslında Türkiye’yi NATO’dan uzaklaştırmak isteyen güçlerin planı olduğu savını ortaya atan kesitler de var?
Türkiye’yi NATO’dan atamazlar. Üye bir ülkenin NATO’dan çıkartılmasına ait karar bulunmuyor. Türkiye’nin NATO’dan dışlanması konusuna gelince, aslında birçok üye ülke Türkiye aleyhine aşikâr mevzularda açıkça hal alıyor. NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip, çok kutuplu dünyada birden fazla bölgede güç yansıtma kabiliyeti olan Türkiye’yi direkt karşısına alacak güçler ne elde edecektir? Türkiye’nin NATO’dan dışlanması inandırıcı olmayan telaffuzlar olsa da bilhassa ABD, ülkemize yönelik tehditkâr tavrını sürdürüyor. İsveç ile yaşanan sıkıntıları Kuran yakma aksiyonu yahut tabir özgürlüğü çerçevesinden çıkartarak stratejik hareket etmemiz çok kıymetli. Kuran-ı Kerim’in yakılması üzere provokatif bir aksiyona, barış, medeniyet yemeği projesiyle karşılık verilmesi kesinlikle gözden geçirilmeli. Türkiye’deki manevî başkanların bilhassa de Yahudi cemaatinin temsilcilerinin batı dünyasında lobi yapmaları da değerli bir atılım olur.”
‘Türkiye’ye yönelik daha fazla yapacakları girişimler olamaz’
*İsveç’in NATO üyeliğinin veto edilmesi durumunda Türkiye’nin batı ile bağında muhtemel riskler nelerdir? Bilhassa ABD tarafından, Türkiye’ye yönelik ambargo yahut ekonomik yaptırımlar gündeme gelebilir mi?
ABD ve birtakım ülkeler, Türkiye’ye karşı ellerinden geldiği nispette manipülasyona girişiyorlar. Lakin Türkiye’nin üzerine daha fazla gelinmesi, ekonomik yaptırım yahut ambargo üzere yaptırımlar ipleri koparır. Problemin iki uçlu keskin bıçak olduğu unutulmamalı. Türkiye’nin ekonomik açıdan batıdan yardım talebi yahut takviye görmesi üzere bir durum yok. Batı dünyası zati PKK/PYD kartını daima oynamaya yelteniyor.
Dolayısıyla Türkiye’ye yönelik daha fazla yapacakları teşebbüsler olamaz. Ulusal çıkarlarımız neyi gerektiriyorsa onu yapacağız. Türkiye’nin Rusya ile istikrarlı bir siyaset izlemesi, batı ile müttefiklik hukukuna dayalı stratejik alakalarını sürdürmesi gerekiyor. İsveç mutabakat metnine sadık kalıp gereğini yaparsa, Türkiye neden NATO üyeliği konusunda veto etsin ki? Türkiye’nin emeli NATO’nun genişlemesini bloke etmek olmadığına nazaran veto kartı, çok akla yatkın ve Kuran yakılması aksiyonundan bağımsız olarak, PKK/PYD problemi üzerinden ele alınmalı.