Kuş gözlemcileri, varlıklı ömür kaynaklarıyla su kuşlarına mesken sahipliği yapan İzmir, Manisa, Aydın ve Muğla’daki 28 sulak alanda kuşların popülasyonunu kayıt altına alıyor.
Kış Ortası Su Kuşu Sayımı (KOSKS) kapsamında, Tarım ve Orman Bakanlığı Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar 4. Bölge Müdürlüğü Avcılık ve Yaban Hayatı Şube Müdürlüğü uyumunda sivil toplum kuruluşu üyeleri ve istekli kuş gözlemcilerinin de iştirakiyle belirlenen alanlarda çalışma yapılıyor.
Avcılık ve Yaban Hayatı Şube Müdürü ve Kış Ortası Su Kuşu Sayım Koordinatörü Hasan Paşalı ile kuş uzmanı biyolog Dr. Ömer Döndüren öncülüğünde Gediz, Bakırçay ve Güzelhisar deltaları, İzmir Körfezi, Gölmarmara ve Bafa gölleri, Aydın Büyük Menderes Deltası, Muğla’da Baldırmaz, Köyceğiz gölleri üzere 28 başka sulak alanda kuş sayımı gerçekleştiren uzmanlar, teleskop ve dürbünle kuşları tek tek yahut kümeler halinde sayıyor, buradaki değerlendirmelerin akabinde bir sonraki noktaya hareket ediyor.
Ramsar Alanı, Yaban Hayatı Muhafaza Alanı ve Doğal Sit Alanları Müdafaa statülerini taşıyan ve UNESCO Dünya Tabiat Mirası ilan edilmesi için müracaat yapılan Gediz Deltası’ndaki çalışmalarda ise flamingolar ön plana çıkıyor.
“MAALESEF KURAKLIK KUŞLARI DA ETKİLİYOR”
Yıllardır istekli olarak çalışmalara katılan kuş uzmanı Ömer Döndüren, su kuşlarını kış aylarında saymanın popülasyonlarını belirlemek için daha verimli olduğunu söyledi. Son yıllarda iklim değişikliği ve kuraklığın tesiriyle kuş tiplerinde azalma yaşandığını aktaran Döndüren, şunları kaydetti:
“Maalesef bilhassa son 2-3 yıldır bunu çok daha besbelli biçimde gözlemliyoruz. Türkiye’de pek çok sulak alanda birebir düşünceler var, kimileri kurudu. Geçen sene Türkiye’nin yarısını gezdim, pek çok alanda bunu gözlemledim. Maalesef kuraklık kuşları da etkiliyor. Sayımlara bu sene yeni başladık, sonuçları önümüzdeki aylarda çıkacak. Kış Avrupa’da ne kadar sert geçerse ülkemizde kuşlar o kadar fazla olur. Zira havalar soğudukça kuşlar güneye gerçek iniyorlar. Bilhassa ördek cinsleri, kazlar, kuğular bu usul kuşlar daha fazla güneye hakikat iniyor. Bu sene fazla ördek göremiyoruz. Zira kuşlar sıcak havadan ötürü gelmiyor, kışı Avrupa’da geçiriyor. O yüzden bu sene kuş daha az çıkarsa şaşırmayacağız.”
KUŞLAR NASIL SAYILIYOR?
Sayım teknikleriyle ilgili de bilgi veren Döndüren, belirledikleri noktalara gün doğumunda gittiklerini ve en kısa müddette çalışmayı bitirmek için çabaladıklarını lisana getirdi. Döndüren, yinelenmiş sayım yapmamaya dikkat ettiklerini belirterek şöyle devam etti:
“Teleskopla bakan bir sayımcı, yanında yazan biri oluyor. Ayrıyeten dürbünle sağa-sola giden kuşları takip eden biri var. Birinci evvel cinslere bakıyoruz. Kimi referans noktaları var, sayabildiğimiz alanı çıkarıyoruz. Bazen önünüzde 10 bin kuş olabiliyor. Bunları tek tek saymıyoruz. Esasen imkansız. O vakit birebir mikroskop altında da yapılan bir teknik aslında, gruplandırarak, belirli bir alan belirleniyor. Mesela on tane kuşu sayıyoruz, onun kapladığı alana bakıyoruz. Çok kalabalık kümelerde onar onar sayıyoruz. Daha kalabalıksa ellişer ellişer, hatta bazen biner biner bile oluyor.”
Grupların içerisindeki farklı cinsleri ayırdıklarını söz eden Döndüren, çok uzaktan takip ettikleri için hava koşullarına da bağlı vakit zaman zorlandıklarını vurguladı. Hasan Paşalı da su kuşları popülasyonunu ve sulak alanların değişimlerini uzun yıllardır izlediklerini anlattı.
Kuşların mevsimsel göç hareketinin az olduğu sulak alanda kümelendikleri ocak ve şubat aylarında sayımların gerçekleştirildiğine dikkati çeken Paşalı, çalışmaların Milletlerarası Sulak Alanlar Kurumunca organize edildiğini kaydetti.
2021’DE 80 TİPTEN 228 BİN 31 KUŞ SAYIMI YAPILDI
Geçen yıl 28 sulak alanda 77 çeşitten 178 bin 174 kuşu kayıt altına aldıkları bilgisini paylaşan Paşalı, “Önceki yıl ise 80 cinsten 228 bin 31 kuş sayımı yapıldı. Baktığınız vakit hem cins hem de kuş sayısı manasında sayının düştüğünü görüyorsunuz. Bölgedeki birinci tespitlerimize nazaran kuraklığa bağlı sulak alanlarda su ölçüsü azalmış. Münasebetiyle kuş sayısı ve tipi de az. Ayrıyeten Avrupa’da ve kuzey bölgelerde havanın sıcak seyretmesinden ötürü da birtakım tiplerin gelmediğini gördük. Münasebetiyle global iklim değişikliğinin sulak alanlar ve cinsler üzerine tesirini burada gözlemliyoruz.” sözlerini kullandı.