Günümüzün kıymetli sıhhat sıkıntılarından biri olan ‘fibromiyalji’ ülkemizde nüfusun yaklaşık yüzde 9’unu etkileyecek kadar yaygın görülen romatizmal bir hastalık. O denli ki her yıl yaklaşık 100 bin kişinin fibromiyalji tanısı aldığı ve bu sayının her yıl artacağı belirtiliyor. Bedende oluşan yaygın ağrıya yorgunluk, uyku bozuklukları, baş ağrısı, his durum değişiklikleri ile bağırsak sıkıntılarının eşlik etmesi, ömür kalitesini önemli boyutlarda düşürebiliyor. Üstelik semptomların izafî olması, pek çok hastalığı taklit etmesi ve tanıyı mutlaklaştıracak testlerin bulunmaması nedeniyle hastalığın teşhis edilmesi uzun yılları bulabiliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, fibromiyalji için şimdi kesin bir tahlil olmasa da çeşitli tedavi metotlarıyla semptomların denetim altına alınabildiğini belirterek, “Fibromiyaljide görülen yakınmalar bireyden şahsa farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle tedavi hastanın gereksinimlerine nazaran düzenleniyor. Şahsa özel uygulanan tedavilerin yanı sıra hayat alışkanlıklarında yapılacak olan düzenlemeler ise tedavide kilit rol üstleniyor.” diyor.
FİBROMIYALJİ TEDAVİSİNİN 5 DEĞERLİ ANAHTARI!
Prof. Dr. Şule Arslan, fibromiyalji hastalarının hayat alışkanlıklarında dikkat etmeleri gereken 5 kıymetli kuralı şöyle anlatıyor:
Semptomları şiddetlendirebildiği için fizikî ve ruhsal gerilimden uzak durmaya çalışın.
Hareketsizlik, kilo alımına ve fibromiyalji belirtilerinin artmasına yol açabiliyor. Bu nedenle hareketsiz bir ömürden kaçının.
İdeal kilonuzda kalmaya itina gösterin. Çünkü kilo denetimi ağrının şiddetini azaltmada tesirli olabiliyor. Ayrıyeten anti-inflamatuar diyet birtakım yakınmaları azaltabiliyor.
Düzenli olarak idman yapmayı alışkanlık edinin. Lakin birden fazla fibromiyalji hastası kendisini antrenman yapamayacak kadar yorgun hissettiğini yahut antrenman yapınca ağrılarının arttığını tabir ediyor. Bu sorun, uzun müddetli ağrı yakınması olan ve antrenman programına ağır bir halde başlayan herkeste görülebiliyor. Münasebetiyle ağır antrenmanlardan kaçınmanız gerekiyor. Unutmayın ki faal kalmak ve nizamlı antrenman, tedavinin değerli basamaklarından birini oluşturuyor.
Uyku hijyenine dikkat etmeniz semptomların alevlenme riskini azaltıyor.
FİBROMIYALJİ NEDEN OLUR?
Fibromiyaljinin oluşum nedeni şimdi bilinmese de beyinde ağrı sürece sistemlerindeki bozukluktan (santral duyarlılık) kaynaklandığı kabul ediliyor. Hastalığa yol açan faktörler tam olarak aydınlatılmamış olsa da, yapılan çalışmalar, santral hassaslığın oluşmasında genetik, uyku bozuklukları, nörohormonal bozukluklar, enfeksiyon, mükemmelliyetçi kişilik ve ağır fizikî ya da duygusal travma geçirmek üzere faktörlerin tesirli olduğunu gösteriyor.
Ağrı, halsizlik, uyku bozuklukları, bilişsel bozukluklar ve his durum değişiklikleri, fibromiyaljide en sık görülen yakınmaları oluşturuyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, belirtilerin şiddetinin hastalığın seyri sırasında değerli ölçüde değişebileceğine işaret ederek, “Ayrıca başlangıçta ekseriyetle bölgesel olan ağrı vakitle yaygınlaşıyor. Ağrı sıklıkla soğuk ile nemli hava, uykusuzluk, fizikî ve zihinsel gerilim üzere faktörlerden etkileniyor. Fizik muayene sırasında rastgele bir objektif klinik bulgu olmasa da hastalar eklemlerde şişlik ve duyusal değişikliklerden şikayet ediyorlar” diyor.
Fibromiyaljinin sık görülen belirtilerinden biri ‘uyku bozuklukları’ oluyor. Uykunun rahatlatıcı olmaması, gece boyunca sık uyanma, uykuya dalma zahmeti ve sabah yorgun uyanma, hastalarda yaygın görülen belirtilerden. Ayrıyeten tansiyon yahut migren tipi baş ağrılarına da sık rastlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Şule Arslan, “Alerjik semptomlar, göz kuruluğu, çarpıntı, nefes darlığı, ağrılı adet periyotları, premenstürel sendrom, irritabl bağırsak sendromu, cinsel fonksiyon bozukluğu, kilo dalgalanmaları, gece terlemeleri, yutma zorluğu, huzursuz bacak sendromu, çene eklem ağrısı ve kronik yorgunluk sendromu da en çok lisana getirilen problemler ortasında yer alıyor” diye konuşuyor.
FİBROMIYALJİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Günümüzde fibromiyaljinin kesin tedavisi olmasa da semptomlar denetim altına alınabiliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, “Tedavide gaye, ilaç ve ilaç dışı formüllerle hastaların semptomlarını hafifleterek ömür kalitesini artırmaktır” diyerek, şöyle devam ediyor: “Fibromiyalji hastalarında tedavi programının bir kesimi olarak, hastanın klinik durumu ve şartlarına uygun halde farkındalık teknikleri, fizik tedavi modaliteleri, akupunktur ile hidroterapi/balneoterapi programları öneriliyor. Ayrıyeten gerilimle baş etme yolları, uyku hijyeni ve hakikat beslenme de tedavide büyük kıymet taşıyor”
Prof. Dr. Şule Arslan, sistemli yapılan idmanların de tedavinin değerli ayaklarından birini oluşturduğuna işaret ederek, “Yapılan çalışmalarda aerobik idmanlar, güçlendirme idmanları ve fleksibilite antrenmanlarının fibromiyalji hastalarında yararlı tesirleri gösterildi. Yürüyüş, bisiklet, yüzme, su içi antrenmanlar, Tai-chi ve yoga, önerdiğimiz öteki tesirli idmanlar oluyor.” diyor.