“İstanbul Sözleşmesi” ismiyle anılan “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Çabaya Ait Avrupa Kurulu Sözleşmesi”nden 20 Mart 2021 günü Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle hukuksuz bir biçimde çıkılmıştı.
Karara karşı bayan örgütlerinin, baroların, emek-meslek örgütlerinin, demokratik kitle örgütlerinin, siyasi partilerin ve bireylerin açtığı 200’den fazla davaya ait duruşmalar 2022 yılının nisan, mayıs ve haziran aylarında kümeler halinde görülmüştü. Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) de ortalarında olduğu örgütler kontrattan çekilme kararının toplumsal, siyasal ve hukukî manası üzerine konuşmalar yaparken; Danıştay savcısı da “sözleşmeden çekilme kararının iptali” tarafında görüş sunmuştu. Kararını 19 Temmuz 2022 günü açıklayan Danıştay 10. Dairesi ise İstanbul Mukavelesi’nin feshine ait Cumhurbaşkanlığı kararının iptal istemini ikiye karşı üç oyla reddetmişti. Bunun üzerine TTB, 30 Ağustos 2022 günü Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz müracaatında bulunmuştu.
TTB’nin temyiz müracaatında özetle; karar münasebetinde, idari sürecin yargısal kontrole tabi ögelerinin salt yetkinin varlığı ile karşılandığı, yetki varlığının öteki tüm ögelerinin da kanıt sayıldığı belirtilmiş ve davalı yönetimin Anayasa ile kısıtlanan bir alanda süreç tesis ettiğine yönelik itirazın cevapsız bırakılması eleştirilmişti. İstanbul Sözleşmesi’nin insan hak ve özgürlükleri metni olduğunun anımsatıldığı müracaat metninde; yetki ögesinin yorum yoluyla, sebep ögesi yokluğunun ise sebep ikamesi ile karşılandığı ve böylelikle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği söz edilmişti. Müracaatta toplumsal cinsiyet ayrımcılığına dayalı hak ihlallerinin önlenmesinin salt mevzuat ile değil, politik tercihlerle mümkün olduğu, insan hakları metinlerinin bedel yargılarına nazaran şekillenemeyeceği de lisana getirilmişti.
Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi, TTB’nin temyiz başvurusunu oyçokluğu ile reddetti ve Danıştay 10. Dairesi’nin kararını onadı.
Kurulun karara karşı sunulan karşı oy münasebetinde ise; dava konusu Cumhurbaşkanlığı kararının Anayasa’ya alışılmamış olduğu, bu nedenle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması gerektiği belirtildi. Bayana yönelik şiddetin sürdüğü, iç hukuktaki 6284 sayılı yasanın ise bayanları gerçek manada müdafaada tek başına kâfi olmadığı vurgulanan karşı oy münasebetinde; İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının sebep, bahis ve gaye öğeleri istikametinden de hukuka aykırı olduğunun altı çizildi.