Çizgisiyle, saygınlığı ve üretkenliğiyle büyük bir kitlede tesir yaratan, çok istikametli büyük usta Hıfzı Topuz bugün 100 yaşına girdi.
Topuz’u meslek dünyasından dostları Cumhuriyet’e anlattı. Hıfzı Topuz’un Türkiye’nin irtibat alanında yetiştirdiği seçkin kıymetlerden biri olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Emre Kongar, “Cumhuriyetin ilanı ile yaşıt olan Topuz, gazeteciliğin en alt basamaklarından başlamış, en üst yöneticilik seviyesine kadar çıkmıştır” dedi. Topuz’un mesleksel örgütlenmede de faal vazife aldığını belirten Kongar, Topuz’un İstanbul Gazeteciler Sendikası başkanlığı yaptığını anımsattı.
“BENİ KONGAR ROMANCI YAPTI”
Emre Kongar
Topuz’un harika kişiliğinin ve bilgi birikiminin oluşmasında, yalnızca mesleksel ömür tecrübesi değil, eğitim hayatının da hissesi olduğunun altını çizen Kongar, “Galatasaray Lisesi’nde ve İstanbul Hukuk Fakültesi’nde başladığı, Strazburg Üniversitesi’nde, devletler hukuku ve gazetecilik yüksek lisansı ile sürdürdüğü ve tıpkı üniversitede gazetecilik doktorası ile tamamladığı eğitimi de Topuz’un gelişiminde büyük bir rol oynamıştır” sözlerini kullandı. Topuz’un 25 yıla yaklaşan bir müddet Paris’te, UNESCO’da “özgür haber deveran şefi” olarak milletlerarası memur statüsüyle çalıştığını söyleyen Kongar, “Bütün bu renkli ve verimli hayatı sırasında pek çok da kitap yazmıştır” dedi.
Kitaplarında ödün vermez bir demokrat ve gerçek bir özgürlük savaşçısı kimliğini vurgulayan Topuz’un daha birinci yazısında “Komünistlerin gazetesine yazı yazıyor” diye fişlendiğine değinen Emre Kongar, Topuz’un müelliflik süreciyle ilgili şunları söyledi: “Topuz’u 1998 yılından itibaren bir “roman yazarı” olarak görüyoruz. Birinci romanı, kendi büyük büyükannesini anlattığı “Meyyale isimli, biyografiye dayalı lakin, aslında periyodun toplumsal ve kültürel ortamını aktardığı kitabıdır. Bu kitabın müsveddesini bir kitabevine vermiş olduğunu ve ortadan uzunca bir müddet geçtiği halde cevap alamadığını bana belirtmişti. Bunun üzerine ben de çabucak, müsveddeyi geri çekmesini söylemiş ve yayıncım, dostum Erol Erduran’a da bu haberi verip Hıfzı Topuz’un birinci romanının yayımlanması sağlamıştım. Hıfzı sonradan bu olayı ‘Beni Emre Kongar romancı yaptı’ diye anlatmıştı.
Bu kitabın kazandığı büyük muvaffakiyetin akabinde Midhat Paşa’yı eksenine oturttuğu Taif’te Vefat ve Damat Ferit etrafında anlattığı Paris’te Son Osmanlılar isimli kitapları da arka arda yayımlanınca, verimli, olumlu ve onurlu hayatında ‘tarihsel roman yazarı’ olarak yeni bir basamağa daha erişti.”
“HAYATININ MERKEZİNDE CUMHURİYET VARDI”
Haluk Şahin
“Hıfzı Topuz bütün hayatı boyunca solda kaldı” diyen, Topuz’un TRT’den çalışma arkadaşı, gazeteci-yazar Prof. Dr. Haluk Şahin, “Paris’te Abidin Dino, Nâzım Hikmet üzere Türk solcularını yakından tanıma fırsatı buldu” diye konuştu. Topuz’un Kurtuluş Savaşı’nın değerine yürekten inandığına değinen Şahin, “Bu nedenle TRT’de bir dizi söyleşi serisi yapmış ve bu seride Kurtuluş Savaşı gazileriyle söyleşiler yapmıştı” kelamlarıyla Topuz’un bu husustaki teşebbüslerine işaret etti. Topuz’un hayatının merkezinde Cumhuriyetin temel bedelleri olduğunun altını çizen Şahin, “Onun tüm kitaplarında Cumhuriyetin Türkiyesi’nin tesirlerini görebilirsiniz” sözlerini kullandı. Topuz’un gençlikten ve gelecekten hiç umudunu kesmediğini de söyleyen Şahin, “Bu hassaslık ve motivasyonla faal kalmayı kendisine misyon edindi” dedi.
Hıfzı Topuz ve Haluk Şahin
“ÖRGÜTÇÜ VE ÖNCÜ”
Topuz’un birçok kitabının editörlüğünü yapan yayın koordinatörü Öner Ciravoğlu, “Hıfzı Topuz’un 100. yaşı bize hep aydınlık ufukları muştuluyor” dedi. “Çoğu kitaplarının editörlüğünü yaptığım için metinlerin akışında değinilen olayları tekrar yaşamanın tadına da varıyorum” diyen Ciravoğlu, “Her kitap ön hazırlık ve diyalogla başlar. Metnin akışı boyunca kitabın isminin saptanması en keyifli etaplardan biridir “ifadelerini kullandı.
Öner Ciravoğlu
Topuz’un öncü, yol gösterici ve amaca bağlanma tutkunu olduğuna dikkat çeken Ciravoğlu, şunları söyledi:
“Hıfzı Topuz’la editörlük çalışmamızın birinci yıllarında Burgazada’da Sait Faik anma toplantısında bir ortaya gelmiştik. Vapurdan inince Kalpazankaya’ya hayli yol vardır. O devir 80’li yaşlarda olmasına rağmen önümüzde yürüyerek bize öncülük etti. Toplum faydasına örgütlenmenin kıymetine dikkat çekerek Türkiye Müellifler Sendikası’nın genel şuralarına katılmaktan geri durmadı. Ve bugün Hıfzı Topuz, biriktirdiği onca anıyla 100. yaşına geldi. Birçok nice yaşlara yanlışsız pırıl pırıl bir bellekle yaşama asılıyor, yapıtlarıyla aydınlatıyor.”
Hıfzı Topuz ve Öner Ciravoğlu
BİR ULU ÇINAR
1923 yılında İstanbul’da doğdu. 1942 yılında Galatasaray Lisesi’nden, 1948 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Strazburg Üniversitesi’nde devletler hukuku ve gazetecilik alanlarında yüksek lisans (1957-59) ve gazetecilik doktorası yaptı (1960). 1947-58 yıllarında Akşam gazetesinde evvel istihbarat şefi, sonra yazıişleri müdürü olarak çalıştı. Kurucuları ortasında yer aldığı İstanbul Gazeteciler Sendikası’nın başkanlığını da yaptı. 1959’dan 1983’e kadar Paris’te UNESCO Genel Merkezi’nde özgür haber deveranı şefi olarak çalıştı. Memleketler arası gazetecilik örgütleri ortasında mesleksel işbirliği, basın ahlakı, gazetecilik eğitimi ve gazetecilerin korunması projelerini yönetti. Afrika ülkelerinde, Hindistan’da, Filipinler’de gazetecilik eğitimi seminerleri düzenledi. Afrika’da kırsal basın projesini oluşturdu. 1962’de Ankara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi’nin, o zamanki ismiyle Basın-Yayın Yüksek Okulu’nun kuruluşu için UNESCO’nun merkezinde birinci projeleri hazırladı. 1974-75 yılları ortasında TRT’de radyolardan sorumlu genel müdür yardımcılığı yaptı. 1986’da hala başkanlığını sürdürdüğü İrtibat Araştırmaları Derneği’ni kurdu. Vatan, Milliyet ve Cumhuriyet gazeteleriyle çeşitli mecmualarda diziler ve inceleme yazıları yazdı. Anadolu, Galatasaray ve İstanbul üniversitelerinin bağlantı fakültelerinde basın, radyo-televizyon tarihi, memleketler arası irtibat ve siyasal bağlantı dersleri verdi.
ÖDÜLLERİ
– 1998 Sertel Demokrasi Ödülü
– 2003 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü
– 2004 Lions Kulüpleri Federasyonu Atatürk Barış Ödülü
– 2005 Osmangazi Üniversitesi Onursal Doktora Ödülü
– 2007 36.Orhan Kemal Roman Armağanı
– 2009 Çağdaş Gazeteciler Derneği Onur Ödülü
– 2012 Yılı Balçova Belediyesi ve Yeni Jenerasyon Köy Enstitüleri Derneği Aydınlanma Onur Ödülü