Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından Ankara’da bir otelde düzenlenen “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” bahisli konferans başladı. 35 farklı ülkeden 50’nin üzerinde ombudsman ve insan hakları kurumlarının temsilcilerinin iştirakiyle gerçekleştirilen konferansın açılış konuşmasını TBMM Lideri Mustafa Şentop yaptı.
İnsan hakları ihlalleri ve problemlerinin dünyada en çok konuşulan sorun halinde devam ettiğini lisana getiren Şentop, dünyada birçok insanın açlıktan öldüğünü, savaşlar sebebiyle ölen insanların sayısının arttığını ve göçün önemli bir sorun haline geldiğini belirtti.
“BİRİMİZİN GÜVENLİĞİ HEPİMİZİN GÜVENLİĞİ İÇİN, HUZURU İÇİN KIYMETLİ HALE GELDİ”
“Bugün Akdeniz’i bir göçmen kabristanına çevirmek için harcanan paraların çok büyük meblağlar tutuğunu biliyoruz. Yabancı düşmanlığı, İslam düşmanlığı, Müslüman düşmanlığı dünyada birçok ülkede önemli meseleler üretecek noktaya geldi” sözleriyle dünyadaki İslam düşmanlığına işaret eden Şentop, şöyle konuştu:
Böyle global dünyada artık bir insanın itimat içerisinde yaşaması, minimum insani koşullarda yaşaması bütün insanların tek tek güvenliği için çok kıymetli hale geldi. Birimizin güvenliği hepimizin güvenliği için, huzuru için kıymetli hale geldi. Bunun gitgide daha arttığını, bunun bu türlü olduğunu daha fazla hissedeceğimizi söylemek isterim. Bütünüyle dünya kaidelerinin gerçekliği zorlamasıyla artık tam eşitliğe dayanan ve gerçek manada adalete dayanan bir insan hakları doktrini üzerinde muahedemiz gerekir.
Şentop, “İnsan dediğimiz vakit dünyada yaşayan bütün insanları anlayan, bu manada bir eşit insan hakları kavramına somut olarak sahip miyiz. Mesela Berlin’de yaşayan bir beşerle Paris’teki bir beyaz insanı eşit olarak düşünebiliyoruz lakin Paris’teki beyaz bir akademisyenle Uganda’daki bir cilt rengi farklı kişiyi motamot hukuk önünde insan hakları bağlamında eşit olarak zihnimizde canlandırabiliyor muyuz” dedi.
ŞENTOP’TAN PRENS HARRY’NİN KİTABINDA YER ALAN SÖZLERE REAKSİYON
İngiliz Kraliyet ailesinden ayrılarak ABD’ye yerleşen Sussex Dükü Prens Harry’nin 10 Ocak’ta yayımlanan anı kitabında, Afganistan’daki vazifesi sırasında 25 kişiyi öldürdüğünü ve bundan utanç duymadığını kaydetmesine reaksiyon gösteren Şentop, şöyle konuştu:
İngiliz Kraliyet Ailesi’nden istifa eden, ayrılan prensin otobiyografik bir kitabı çıkıyor. O kitaptan kimi kısımlar basına sızdı. Orada bir yerde ‘Afganistan’da vazife yaptım. 25 kişiyi öldürdüm. Onları insan olarak görmüyordum. Şayet insan olarak görsem zati öldüremezdim. Onları insan olarak görmememiz konusunda eğitim aldık’ diyor. Bu genç, beyaz Avrupalının bir görüşü değil yalnızca, keşke o denli olsa. Bu bir kültürü, bir yaklaşımı, bir anlayışı tabir ediyor. Avrupalı beyaz bir insan Afganistan’da yaşayan 25 insanın insan olmadığına karar veriyor, kendisini ikna ediyor ancak onları öldürebiliyor ve bundan hiç utanç duymadığını söz ediyor.
İnsanlara eşit davranılması gerektiğine dikkati çeken Şentop, “Biz, dünyada yaşayan 8 milyar kişi hangi cilt rengine, hangi inanca, hangi ırka sahip olursak olalım her birinin başkasıyla tam manasıyla, gerçek manada hukuk konusunda eşit olduğunu kabul etmek ve zihnimizi, kültürümüzü de paradigmamızı da bunun üzerine oturtmamız gerekir. Bunu yapmadığımız taktirde globalleşen bir dünyada gerçek manada insan hakları uygulamasını yerleştirebilmek mümkün olmaz” diye konuştu.
41 ülkeden 70’e yakın ombudsman ve insan hakları savunucularının konferansta olacağını söyleyen Türkiye Ombudsmanı ve Kamu Başdenetçisi Erdem Malkoç da, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun çalışmalara başlayışının 10’uncu yılına girildiğini hatırlattı.
Kamu Başdenetçisi Malkoç, bu 10 yılda kıymetli uzaklıklar aldıklarını, yapılan çalışmalarla dünya ombudsmanları ortasında Türkiye ombudsmanlığının hissedilir bir noktaya geldiğini söz etti.
“10 yıllık süreçte 207 bin 403 yazılı şikayet başvurusu aldık. Bu müracaatlardan 205 bin 639 karara bağlandı” diyerek 10 yıllık sürecin çıktısını paylaşan Malkoç, şöyle konuştu:
Bunun yanı sıra yazılı müracaatları karara bağlamanızı yanı sıra bilhassa mail, mektup yoluyla, faksla, telefonla yahut kurumumuza gelerek yüz yüze 1 milyona yakın insan bize müracaatta bulundu, onlara tüzel dayanakta bulunduk, yol gösterdik ve yardımcı olduk.
Üniversitelerde de çalışmalar yaptıklarını söyleyen Malkoç, “Biz 150 üniversitede ombudsmanlık kulüpleri kurduk. Üniversitelerdeki kulüp liderlerini bir hafa süren eğitime aldık. İnsan hakları konusunda arkadaşlarını nasıl bilgilendirecekler. Öğrencilerle üniversite idaresi ortasında ihtilaflar çıktığında buna nasıl tahlil bulmaya çalışacaklar? Bu manada onları eğitime tabi tuttuk” açıklamasında bulundu.
Kamu Başdenetçisi Malkoç, ombudsmanların rolü ve sorumluluğunun gitgide ağırlaştığını söyleyerek, ombudsmanların gerekli uğraşı gösterip toplumlara öncelik yapacağı kanaatinde olduğunu lisana getirdi.
“ÇOK BÜYÜK EZİYETLERE VE İNSAN HAKLARI İHLALLERİNE MUHATAP OLDUKLARINI GÖRDÜK”
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Türkiye’de yaşanan meşakkatlerle ilgili yayımladığı raporlardan bahseden Malkoç, şunları aktardı:
Türkiye Birleşmiş Milletler kayıtlarına nazaran dünyada en fazla göçmen barındıran ülke. Türkiye’de 3,5 milyon civarında Suriyeli var. Biz Türkiye Ombudsmanlığı olarak Türkiye’de bulunan Suriyelilerle geniş ve çerçeveli bir rapor hazırladık. Şunu memnuniyetle söz edeyim ki, bu raporda yazılanları, bakanlarımız ve kurumlarımız, tekliflerimiz ve tekliflerimizi büyük bir çoğunluğu yerine getirdiler. En son yayınladığımız raporda Pakistan’dan, İran’dan, Afrika’dan, Suriye’den, Irak’tan gelip Türkiye’de bulunan göçmenlerin bir kısmı Ege Denizi üzerinden Yunanistan’a, oradan da Avrupa’ya geçmek istiyor. Ege Denizi’ne açılan bu göçmenlerin Yunan kolluk kuvvetleri tarafından yakalanıp, çok büyük eziyetlere ve insan hakları ihlallerine muhatap olduklarını gördük.
“AB VERDİĞİ 4 KELAMI TUTMALI”
Türkiye’nin göç konusuna insansı yaklaştığını vurgulayan Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Avrupa Birliği (AB) Lideri Faruk Kaymakcı ise şunları kaydetti:
Toplam 4,2 milyon göçmen Türkiye’de konuk ediliyor. Milletlerarası toplumdan beklentimiz; sistemsiz göç konusunda iş birliği yapılması ve külfet paylaşımına gidilmesi. Ne Türkiye ne de öteki bir ülke tek başına bu kadar ağır bir yükün altında bırakılmamalı. 18 Mart mutabakatı çerçevesinde AB ile bir muahedemiz var. Mutabakatın göç boyutundan bahsedersek, AB verdiği 4 kelamı tutmalı. Öncelikle 1 artı 1 kelamı vermişti. Yunan adalarına yasa dışı geçmiş rastgele bir göçmenin Türkiye’nin alması karşılığında bir göçmen alınacaktı, bu kelam tutuldu; lakin yaklaşık 2 bin 200 kişi geri alındı bunun karşılığında 34 bin kişi AB tarafından alındı. 34 bin sayısı 3,7 milyon Suriyeli ile karşılaştırılamayacak seviyede. İkincisi AB’nin Türkiye’ye değil; lakin Türkiye’deki göçmenlere mali kaynak kelamı vardı. 3 artı 3, 6 milyar, 2018 yılına kadar bu fiyatın bir biçimde aktarılması gerekiyordu, AB maalesef hususta da gereğince süratli davranmadı. 4,7 milyar avro Suriyelilere harcanmış durumda; lakin kaynağın geri kısmı harcanmamış durumda, bunun hızlanması kıymetli. Bu kaynak Türkiye’ye değil, Türkiye’deki göçmenlere verilen bir kaynak. İstekli kabul programı başlatılacaktı. Üye ülkeler Türkiye’den muhakkak sayıda Suriyeliyi istekli olarak kabul edecekti, bu program hiç bir vakit yürürlüğe koyulmadı. 2 yıl müzakere edip muahedeye varılmasına karşın bunu sağlamak mümkün olmadı. Bir diğer mevzu Türkiye hududuna yakın Suriye’nin kuzey bölgelerinde şartlarını uygunlaştırılması ve istekli dönüşlerin kolaylaştırılması. AB ülkeleri bu mevzuda uğraş göstermedi. Türkiye göçmenlerin haklarını koruyarak meskenlerine inançlı halde dönmelerini sağlamaya itina gösterecek. Biz bu bahiste AB ile işbirliğinin güçlendirilmesini istiyoruz. 550 bin Suriyeli istekli olarak Suriye’ye döndü.
“21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” konferansı, yarına kadar devam edecek.