Sosyal medya gönderisiyle başlayan ve kısa müddette viral olan sessiz istifa kavramı Türkiye’de de kısa müddette gündem oldu. Yeni nesiller için bu durumu tembellik olarak değil, sonlar koymak, tükenmişliği önlemek ve kendilerine ayrıyeten ödemesi yapılmayan ek işleri üstlenmemek olarak tanımlanıyor.
Büyük istifa kavramının akabinde konuşulmaya başlanan kavram, gerçek bir istifa olmayan, genel manasıyla işte en azını yapmak, yapılması gerekenler dışında hiçbir şey yapmamak, özel hayatı korumak ve daha az sorumluluk almak olarak söz edilen sessiz bir vazgeçiş süreci olarak tanımlanıyor.
Gençlerin meslek platformu Youthall, insan kaynağı tarafından bahsin yansımalarını ve eğilimlerini ölçmek ismine gerçekleştirdiği sessiz istifa araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Online olarak yapılan araştırmaya 1002 kişi katıldı. Türkiye’de gençlerin yüzde 24’ünün şu an sessiz istifa sürecinde; yüzde 46,7’sinin ise bu kavrama yatkın olduğunu ortaya koyan araştırma, şirketlere de rehber olacak cevaplar içeriyor.
Youthall’un çalışma hayatında gündeme oturan sessiz istifa konusunda gerçekleştirdiği ve gençlerin görüşlerini aldığı araştırmaya, 18-50 yaş ortasındaki 1002 kişi katıldı. Araştırmaya katılanların yüzde 57,3’ü bayan, yüzde 41,6’sı erkek olarak dağılım gösterirken soruları yanıtlayanların yüzde 74,3’ü faal çalışan, yüzde 25,7’si ise şu an çalışmayan iştirakçilerden oluştu.
Sessiz istifa kavramıyla ilgili, iş- hayat istikrarı, iş yerlerine aidiyet ve iş tariflerinin netliği üzere mevzu başlıklarının ele alındığı araştırma, kavrama yönelik eğilimleri, nedenleri ve süreçten vazgeçme kriterlerini de ortaya koydu. Gençlerin görüşlerini yansıtan araştırma, şirketlere de rehberlik eder nitelikte.
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 58,1’İ İŞ-YAŞAM İSTİKRARINI KURAMIYOR
Araştırmaya katılan çalışanların yüzde 58,1’i çalışma hayatlarında iş-yaşam istikrarını kuramadıklarını belirtirken bunu başarabiliyorum diyenlerin oranı yüzde 41,9 oldu.
Özel hayatınıza ne kadar vakit ayırabiliyorsunuz? sorusuna verilen cevaplar, iş dışında özel yaşama ne kadar az vakit ayrıldığını gösterdi. Hayatımın yüzde 30’undan azı özel ömür odaklı diyenlerin oranı yüzde 41,1 iken yalnızca yüzde 30-50 ortasında diyenlerin yüzdesi 36,4 oldu. Yüzde 50 ila 70 ortasında özel yaşama vakit ayırabiliyorum diyenler ise yüzde 17,3 oranında.
Çalıştığı iş yerine aidiyetin de sorgulandığı sessiz istifa araştırmasında, dönemsel olarak hissiyatının değiştiğini söyleyenlerin oranı yüzde 48 iken, iş yerine kendilerini ilişkin hissetmeyenlerin oranı yüzde 33,5 olarak tespit edildi. İş yerine kendini ilişkin hissedenlerin oranı ise yalnızca yüzde 18,5. Gençler yüzde 64,4 oranında iş tarifini net bulmuyorken yüzde 35,6 oranında misyon tarifinin net olduğunu belirtti.
GENÇLERİN YÜZDE 24’Ü SESSİZ İSTİFA SÜRECİNDE
Sessiz istifa hakkında ne düşünüyorsunuz? sorusuna gençlerin yüzde 24’ünün sessiz istifa sürecindeyim dedi. Yüzde 46,6’sının bu kavrama yatkın olduğunu belirtti ve bu durum dünya gündeminde olan mevzunun Türkiye’de de yaygın olduğunu ortaya koydu. Gençlerin yüzde 15’i bu yaklaşıma yatkın değilim derken, ne olduğunu bilmiyorum diyenlerin oranı 14,4’te kaldı.
Sessiz istifa sürecini şu an yaşayan, mevzuya yatkın olan ve yatkın olmayan bireylerin yorumlarının başka farklı tahlil edildiği araştırmada, sessiz İstifa yaklaşımına yatkın olmayanların %31,3’ü, çalıştıkları şirkette meslek yollarının kapalı olduğunu hissettikleri takdirde bu sürece girebileceklerini belirtti. Bu oranı yüzde 24,7 ile iş-özel hayat dengesizliği, yüzde 18,7 ile iş tarifinin net olmaması ve birebir oranda düşük maaş takip etti. Sürece uzak olanların hayatlarındaki öncelikler ise şu halde sıralandı: Meslek yüzde 22,9, özel hayat yüzde 25, aile yüzde 21,5, sıhhat yüzde 20,1 ve para yüzde 10,5.
GENÇLER DÜŞÜK MAAŞ VE ÇOK İŞ TERTİBİNE TEPKİLİ
Youthall tarafından yapılan araştırmada sessiz istifa sürecinde olan gençlerin kendilerini bu duruma sürükleyen nedenlerin başında düşük maaş geliyor. Yüzde 35 oranında verilen düşük maaş karşılığını, yüzde 21,7 ile iş-özel hayat dengesizliği, yüzde 15 ile iş tarifinin net olmaması, yüzde 14,2 ile meslek yollarının kapalı olması ve yüzde 7,9 ile uzun mesai saatleri takip etti.
Şu an sessiz istifa sürecindeyim diyen yüzde 24 oranındaki kitle, hangi durumda sessiz istifalarını sonlandırabileceklerini de değindi. Yüzde 35,8 yan hakların ve maaş haklarının düzenlenmesini birinci sırada belirtti. Buna en yakın oranda alınan yanıt ise yüzde 32,9 ile iş-özel hayat istikrarına olumlu katkı sağlayacak düzenlemelerin gerçekleştirilmesi olarak dikkat çekti. Yüzde 14,6 kendi çalışma modelini oluşturma fırsatı derken birebir oranda iştirakçi değişen motivasyonumun yöneticim ya da patronum tarafından fark edilmesi durumunda da sessiz istifadan vazgeçerim dedi.
Z NESLİNİN YÜZDE 64,2’SİNİN GÜNDEMİNDE
Yüzde 45,2 ile araştırmaya en yüksek oranda iştirak gösteren 18-24 yaş bandının yanıtları incelendiğinde yüzde 13,2’si sessiz istifa sürecinde olduğunu, yüzde 50,9’u ise sessiz istifa sürecine yatkın olduğunu belirtti. Bu da bilhassa Z jenerasyonunun temsilcilerinden oluşan gençler ortasında bu kavramın gündemde olduğunu ortaya koydu. Tüm iştirakçilerin ortalamasında sessiz istifa sürecine götüren neden maaş iken, 18-24 yaş kümesinde neden olarak birinci sırayı iş-özel hayat dengesizliği aldı.
Araştırmada özgürlüklerine düşkünlükleri ve ne istediklerini net bir formda belirtmeleri ile iş hayatında ön plana çıkan Z neslinin, verilen işler dışında ekstra sorumluluk almayarak ve mesai saatlerinin dışına çıkmayarak sessiz istifa sürecinde olduklarının sinyallerini yöneticilerine verdikleri gözlemlendi.
KADINLAR SESSİZ İSTİFAYA DAHA YATKIN
Ankete katılan bayan çalışanların yüzde 68,6’sı sessiz istifa sürecinde olduğunu ya da sessiz istifa sürecine yakın olduğunu belirtti. Bayanların bu sürece yakın olmasının altında yatan en temel etken yüzde 33,9 ile iş-özel hayat istikrarı kuramamaları oldu. Erkeklerin yüzde 58,7’si sessiz istifa sürecinde ve sürece yatkın olduklarını belirtirken kendilerini bu sürece iten en büyük neden ise bayan çalışanlardan farklı olarak yüzde 21,2 ile düşük maaş olarak tespit edildi.
Youthall CEO’su Emre Aykan, iş dünyasında yükselen yeni akımların öncüsünün Z nesli olduğunu söyledi ve ekledi “Youthall olarak çalışma hayatının nabzını tutan, eğilimleri ortaya koyan araştırmalarımızın gençlerin sesi olmasını ve patron markalara yol göstermesini amaçlıyoruz.” dedi. Aykan araştırma sonuçlarını şu halde kıymetlendirdi, bilhassa pandemi sonrası iş dünyasında yükselen yeni akımların öncüleri olan Z kuşağı, bu akımda da başı çekiyor. Buna hayatlarında yolunda gitmeyen mevzulara evvelki nesillere nazaran tahammüllerinin daha düşük olmasını neden gösterebiliriz ancak tahlil yollarının da onlarla oluşturabileceğini düşünüyorum dedi.