Günümüzde birçok kişi uykusuzluktan şikâyetçi. Halbuki uygun bir uyku çekmek hayat kalitesini her istikametiyle etkiliyor. Bu sistemin nasıl işlendiğine dair her gün yeni çalışmalara imza atan bilim insanları son olarak ABD’de gerçekleşen bir çalışmayla gündeme geldi. Bir araştırma merkezi olan Sleep Junkie’nin çalışması epeyce enteresan. Yatmadan evvel peynir tüketmenin uyku üzerindeki tesirini kanıtlamak isteyen araştırma şirketi iştirakçiler arıyor. Bu çalışmada yer alacakların kazanacağı para ise şimdiden tartışma konusu oldu.
YAKLAŞIK 18 BİN LİRA ÖDENECEK
Ses getiren araştırmaya dahil olacak iştirakçiler yatmadan evvel peynir dilimlerini yiyecek, uyandıklarında ise hayal ve kabuslarını kaydedecek. Bu şahıslardan tek beklenen ise farklı cinslerde peynir yemenin uyku kalitelerini nasıl etkilediği konusunda 3 ay boyunca dürüst biçimde geri bildirim sağlamaları. Sleep Junkie isimli araştırma merkezi mart ila mayıs ayları ortasında gerçekleşecek çalışmayı tamamladıktan sonra iştirakçilere tam bin dolar (yaklaşık 18 bin lira) ödeyecek. İş tarifinde “Seçilen adaylara çalışmaları için ödeme yapılacak ve tüm peynir maliyetleri giderilecek” ibaresi dikkat çeken firmanın iştirakçilerde aradığı kriterler ise şöyle:
21 yaşın üzerinde olmak, akıllı saat aracığıyla tertipli olarak sıhhat bilgilerini takip etmek, tek başına uyumak, nizamlı bir uyku programına sahip olmak, uykuyla ilgili rastgele bir sorun yaşamamak, süt eserlerine yahut laktoza karşı toleransı olmamak.
Yapılan araştırmanın sonuçlarının ne olacağı şimdi aşikâr olmasa da hususla ilgili bilgi veren İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya, “Yatmadan evvel sırf peynir ve süt eserleri değil, kalori pahası olan hiçbir şey tüketmemek gerekiyor” yorumunda bulundu. Uykuda bedeninin kendini yenilediğini ve yaşamsal işleve sahip organların adeta şarj olduğunu kelamlarına ekledi.
VÜCUTTAKİ GERİLİM HORMONUNU ARTIRIYOR
“Bir şey yiyip içerek yattığımızda sindirim enzimleri ve hormonları daima çalışır hale geliyor. Bu da uykuda bedenin yenilenmesini sağlayan büyüme ve melatonin (uyku) hormonunun düzeylerini düşürüyor. Ayrıca kortizol yani gerilim hormonu yükseliyor. Sonuç olarak kişi sabah yorgun, dinlenmemiş, makûs hissederek olarak uyanıyor” ifadelerini kullanan Dr. Ayça Kaya’ya nazaran gece mümkün olduğu kadar aç uyumak en doğrusu.
Uykuya rahatça dalmak için yatmadan çabucak evvel süt içmenin de bir efsaneden ibaret olduğunu belirten Dr. Ayça Kaya, “Süt ve süt eserlerinin içerisinde hem triptofan hem de laktit asit bulunuyor. Laktik asit bedeni gevşetip uykudayken kasların rahatlamasını sağlıyor. Lakin biz bunu uyumadan çabucak evvel tükettiğimizde metabolik olarak sindirim enzimleri ve hormonları devrede olduğu için bedenin istikrarı şaşıyor. Bu sebeple bilhassa erişkinlerin katiyen boş mideyle uyuması gerekiyor” dedi. Dr. Kaya, uykudan 4 saat evvel besin alımı ve sıvı tüketiminin kesilmesi gerektiğinin altını çizdi.
‘2222 TEKNİĞİ’ UYKUYU DÜZENLİYOR
Dr. Ayça Kaya her ne kadar pak görünse de uyumadan evvel su tüketmemekte de yarar olduğunu söyledi. Su içerek uyunduğunda gece idrara çıkıldığı için uykunun bölündüğünü lisana getiren Dr. Kaya, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Suyu gündüz vakti tüketmek değerli. Mesela benim 2222 tekniğim var, hastalarıma da daima ‘O teknikle su için’ derim: Sabahleyin uyandığınızda 2 bardak, kahvaltıda 2 bardak, öğle 2 bardak ve akşam 2 bardak. Akşam yemeğinden sonra ise uyku kalitesini etkilememesi için su içmemek gerekiyor.”
Özellikle kafein içeren yiyecekleri, içecekleri öğlenden sonra tüketmemekte yarar olduğunu vurgulayan Dr. Ayça Kaya kahve ve çayı öğle dörtten sonra kesmek gerektiğini söz etti. Ayrıyeten akşamları alınan alkolün kişiyi rahatlattığı argümanlarına yönelik ise Dr. Kaya, “Akşam alkol almak inanılmaz derecede uyku bozukluklarına sebep oluyor. Birtakım beşerler geceleri rahatlamak için bunu yaparlar lakin alkol metabolizmayı berbat etkilediği için kişinin uykusunu bozar. Biz günlük hayatta da alkol tüketilmemesini öneriyoruz” diyerek ihtarlarda bulundu.
SAĞLIKLI UYKU İÇİN YOĞURT, AYRAN VE KEFİR
Kaliteli bir uyku çekmek için gün içinde tüketilmesi gereken besinlere de dikkat etmek kıymetli. Yoğurt, ayran ve kefirin bu listede olması gerektiğine dikkat çeken Dr. Ayça Kaya, süt eserlerine hassasiyeti olanların badem sütü, laktozsuz yoğurt ve süt tüketebileceğine değindi.
Akşam yemeğinde bilhassa tuzlu besinlerden uzak durulmasını tavsiye eden Dr. Kaya, “Turşu, şalgam suyu, salamuradan yapılmış yaprak sarma üzere şeyler tüketmeyin. Tuz su muhtaçlığını artırır, su da idrarı artırır ve gece uykunuzun bölünmesine sebep olur. Sağlıklı bir bünye için deliksiz biçimde 7-8 saatlik bir uyku şart” detayını paylaştı.
UYKUYA GEÇİŞİ KOLAYLAŞTIRMANIN YOLU
Peki uykuya geçişi kolaylaştıran besinler hangileri? Yumurtanın protein istikametinden varlıklı ve anne sütüne eş aminoasitler içerdiği lisana getiren Dr. Ayça Kaya, listeyi şu halde sıraladı:
“Yumurta doğal bir yatıştırıcı vazifesi üstlenir. Deniz eserlerinin de serotonin (mutluluk hormonu) artırıcı tesirleri var. Âlâ bir uyku için ıspanak, semizotu, ceviz, küçük balıklar tüketilmeli. Çinko seviyesi yüksek kuru yemişler de o denli. Örneğin tuzsuz kabak çekirdeği, ay çekirdeği bunlar ortasında yer alıyor. Yeşil yapraklı sebzeler folik asit açısından çok zengindir. Her öğünde bir tabak salata yenmesini öneririz. C vitamini hem hücreleri yeniler hem de bağışıklığı güçlendirir. Hücre yenileyici olması bakımından da daha rahat bir uyku çekmenizi sağlar.”
YATMADAN EVVEL TEKNOLOJİ DİYETİ ŞART
Yediklerimiz, içtiklerimiz kadar tertipli antrenman yapmanın da kaliteli bir uyku için çok değerli olduğunu lisana getiren Dr. Ayça Kaya spor yapıldığında kasların yorulduğunu ve hasebiyle bedenin uykuda daha rahat dinleneceğini söyledi.
Kaliteli bir uyku için kişinin uyuduğu odada hiçbir teknolojik aygıtın olmaması gerektiğini söyleyen Dr. Kaya, “Birçok kişinin yatak odasında televizyon var. Ayrıyeten beşerler yatmadan evvel ve uykuları kaçtığında cep telefonlarına bakıyor. Bunlar beyindeki nöronlar ortasındaki irtibatı zayıflatıyor ya da bloke ediyor. Teknolojik aygıtlardan yayılan mavi ışık uyku hormonunu da baskılıyor. O sebeple yatmadan evvel teknoloji diyeti yapılması kıymetli. Yatak odanızı mağara üzere yapın. Karanlık ve sessizlik hakim olsun” diye konuştu.